مؤلفه‌های تهدید نرم فرهنگی از منظر قرآن کریم و سیره نبوی مبتنی بر بُعد تخریب شخصیت و الگوهای دینی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه افسری امام علی(ع)، تهران، ایران

2 دانشگاه مازندران، بابلسر، ایران

چکیده

تهدید نرم یکی از شیوه­های کارآمد و اثرگذاری است که دشمنان برای نفوذ و آسیب رساندن به سایر جوامع به‌ویژه جمهوری اسلامی ایران از آن استفاده می­کنند و شامل حوزه­های مختلفی است که مهم‌ترین آن، حوزه فرهنگی است. در این پژوهش، بُعد «تخریب شخصیت و الگوهای دینی» بدواً یکی از ابعاد مفروض تهدید نرم فرهنگی انگاشته شده و تلاش گردیده است که مؤلفه‌های آن را از منظر قرآن کریم و سیره نبوی، بررسی و احصاء شود. نوع تحقیق، کاربردی-توسعه­ای و ابزار گرداوری داده­ها کتابخانه­ای است و جامعه آماری پژوهش هم به‌صورت تمام شمار به تعداد 26 نفر صاحب‌نظر انتخاب‌شده‌اند. بر این اساس، کوشش گردید با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مبتنی بر نظریه داده بنیاد و به دو شیوه کیفی و کمی، طی سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی، مؤلفه­های مرتبط شناسایی و مورد تحلیل واقع گردد. یافته­های تحقیق نشان می­دهد که تهدیدات نرم فرهنگی در ُبعد موردنظر، ریشه درونی داشته و علیه مرجع امنیت اسلامی؛ یعنی نظام الهی، مردم و رهبری کاربرد دارند و مؤلفه­های آن­ ازجمله «تحقیر مکتب و پیروان آن»، «جدال و دشمنی با نظام دینی»، «تحقیر و تضعیف شخصیت­های دینی» و «تضعیف رهبری» می­باشد که به همراه آن، تعداد 70 مفهوم نیز شناسایی‌شده است.

کلیدواژه‌ها


  • منابع

    • قرآن کریم
    • استرآبادی، احمد بن تاج‌الدین(1374)، «آثار احمدی تاریخ زندگانی پیامبر اسلام و ائمه اطهار (ع)». تهران. اتشارات میراث مکتوب.
    • افتخاری، اصغرو بابایی طلاتپه، محمدباقر(1387)، «قدرت نرم، فرهنگ و امنیت» مقالات برگزیده همایش بسیج و قدرت نرم. ج 3. «فرهنگ و تفکر بسیجی و قدرت نرم». تهران. صص 76-118
    • افتخاری، اصغر و کرمی، مسعود(1387)، «مجموعه مقالات همایش قدرت نرم و بسیج»ج2. «قابلیت­های بسیج و سرمایه اجتماعی». تهران.
    • افتخاری، اصغر(1391)، «تهدید نرم: رویکرد اسلامی». تهران. پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
    • افتخاری، اصغر و برزگرلداری، شیرزاد(1393)، «تهدید نرم و گونه شناسی تهدید در گفتمان قرآن کریم(مطالعه موردی داستان حضرت موسی و فرعون)». تهران. فصلنامه علمی پژوهشی مطالعات دفاعی استراتژیک، دوره 12، شماره 56.صص139-164.
    • موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و بلند اختر، نور احمد(1387)، «مجموعه مقالات همایش استعمار فرانو»، «استعمار فرانو و جهان اسلام» قم. صص325-342.
    • حریری، نجلا(1385)، «اصول و روش­های تحقیق کیفی». تهران. انتشارات دانشگاه آزاد اسلامی.
    • موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و حق‌شناس، زهرا(1387)، «مجموعه مقالات همایش استعمار فرانو».«استعمار فرانو و جهانی شدن». قم.صص213-242.
    • خسروی، مرتضی(1394)، «امنیت در قرآن(رویکردی تفسیری تبیینی)». تهران. انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    •  
    • داودی دهاقانی، ابراهیم و کنعانی، اکبر(1395)، «تبیین بعد تهدید نرم فرهنگی-اجتماعی با رویکرد انتظامی». تهران. فصلنامه مطالعات راهبردی ناجا، سال اول، شماره1.صص75-100.
    • دهخدا، علی­اکبر(1379)، «لغت‌نامه». تهران. موسسه لغت‌نامه دهخدا.
    • سبحانی، جعفر(1385)، «فروغ ابدیت تجزیه و تحلیل کاملى از زندگى پیامبر اکرم (ص)». قم. بوستان کتاب.
    • شمس دولت‌آبادی، محمود رضا و امینی، سید جواد و زروندی، مهدی(1396)، «جویشی در حوزه امنیت زیست‌محیطی بر اساس گفتمان ولایت فقیه». تهران. فصلنامه امنیت ملی، سال هشتم، شماره 23، صص165-195.
    • صابری، حسین(1380)، «خاتم‌النبیین صلی‌الله علیه و آله و سلم»‏. مشهد. بنیاد پژوهش­هاى اسلامى آستان قدس رضوى‏.
    • عقیلی، سید وحید و مصطفوی، فرحناز(1392)، «ماهیت تهدید نرم، ابعاد و ویژگی­ها». تهران. دانشنامه حقوق و سیاست، شماره 19.صص25-42.
    • علی‌آبادی، یحیی(1392)، «جزوه آموزشی؛ نرم­افزار آماری کیفی مکس کیودا (MAXQDA10. تهران. گروه جامعه‌شناسی مرکز تحصیلات تکمیلی دانشگاه پیام نور.
    • قاضی ابرقو(1377)، «سیرت رسول‌الله». تهران. چاپخانه وزارت ارشاد.
    • قرائتی، محسن(1374)، «تفسیر نور». تهران. مرکز فرهنگى درس­هایى از قرآن.
    • قرائتی، محسن(1383، «تفسیر نور». تهران. مرکز فرهنگى درس­هایى از قرآن.
    • قرشی، سید علی‌اکبر(1377)، «تفسیر احسن الحدیث». تهران. بنیاد بعثت.
    • گروه مطالعاتی دانشکده امنیت ملی(1388)، «تهدید نرم و راهبردهای مقابله». تهران. انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • لسانی فشارکی، محمدعلی و مرادی زنجانی، حسین(1384)، «روش تحقیق موضوعی در قرآن کریم». سایت شهر قرآن. بخش پژوهشکده.
    • موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی و لطیفی پاکده، لطف علی(1387)، «مجموعه مقالات همایش استعمار فرانو».«استعمار فرانو و انقلاب اسلامی». قم. صص445-476.
    • لکزایی، نجف(1385)، «اصول رهیافت امنیتی پیامبر (ص) در قرآن کریم». قم. فصلنامه علوم سیاسی، شماره 35.صص187-201.
    • مترجمان(1377)، «تفسیر هدایت». مشهد. بنیاد پژوهش­های اسلامی آستان قدس رضوی.
    • مجلسی، محمدباقر(1403)، «بحارالانوار». بیروت. دار احیاء التراث العربی.
    • مرادی، حجت‌الله(1389)، «قدرت و جنگ نرم از نظریه تا عمل». تهران. نشر ساقی..
    • مرکز فرهنگ و معارف قرآن(1385)، «دائرة‌المعارف قرآن کریم». قم. مؤسسه بوستان کتاب.
    • مصباح یزدی، محمدتقی(1387)، «تهاجم فرهنگی». قم. انتشارات موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
    • مصطفوی، حسن(1380)، «تفسیر روشن». تهران. مرکز نشر کتاب.
    • معین، محمد(1375)، «فرهنگ فارسی». تهران. انتشارات امیرکبیر.
    • معین، محمد(1382)، «فرهنگ معین(فارسی)». تهران. انتشارات زرین.
    • مکارم شیرازی، ناصر(1374)، «تفسیر نمونه». تهران. دارالکتب الاسلامیه.
    • هاشمیان فرد، زاهد(1388)، «امنیت در اسلام». تهران. انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • هاشمیان فرد، زاهد(1390)، «جنگ نرم از نگاه قرآن کریم». تهران. انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.