الگوی تدوین راهبردهای قابلیت محور در سازمان صنایع دریایی با رویکرد آینده پژوهی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی مالک اشتر

2 دکترای مدیریت صنعتی و پژوهشگر مرکز رشد دانشگاه امام صادق علیه السلام

3 استادیار دانشگاه علامه طباطبایی

4 استادیار دانشکده مدیریت دانشگاه صنعتی مالک اشتر

چکیده

سازمان صنایع دریایی مانند سایر سازمان‌های صنایع دفاعی جمهوری اسلامی ایران برای رشد و توسعه قابلیت‌های خود عمدتا از الگوهای رایج در سازمان‌ها و بنگاه‌های تجاری استفاده کرده‌ است. با وجود موفقیت‌های نسبی به دست آمده در بکارگیری آنها، به دلیل شرایط خاص حاکم بر این سازمان‌ها، نیاز به متناسب‌سازی الگوها و طراحی الگوهای اختصاصی در سازمان‌های یادشده مطرح بوده و تلاش‌هایی هم در این خصوص انجام شده است. این پژوهش با هدف ارائه مدل ارتقا یافته «الگوی فرآیندی تدوین راهبرد» تدوین شده است. روش مورد استفاده در مقاله «مدل سازی تفسیری- ساختاری» است. الگوی مورد نظر پس از طراحی، با استفاده از نظر خبرگان به تائید رسید. خردمایه اصلی این الگو «قابلیت‌ها» بوده و در این راستا از رویکرد آینده پژوهی و نیز پیاده‌سازی مراحل روش شبکه جهانی کسب و کار برای مدیریت عدم قطعیت فضای پیش‌روی سازمان صنایع دریایی بهره گرفته شده است. در نهایت برای اینکه الگو فقط در حالت انتزاعی باقی نماند، در سازمان صنایع دریایی اجرا شده و راهبردهای آن سازمان جهت توسعه و رشد قابلیت‌های فناورانه استخراج گردید.

کلیدواژه‌ها


منابع و مآخذ
الف) منابع فارسی
-          آذر، عادل؛ خسروانی،‌ فرزانه و جلالی، رضا (1392). «تحقیق در عملیات نرم: رویکرد ساختاردهی به مساله»، تهران: انتشارات سازمان مدیریت صنعتی.
-          خداداد حسینی، سیدحمید؛ حمیدی‌زاده، محمدرضا؛ حسینی، سیدمحمود؛ کسایی، مسعود و لشکربلوکی، مجتبی (1390). «طراحی الگوی فرایندی تدوین راهبردی پابرجا در شرایط عدم قطعیت»، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، شماره 5، صفحات 103-83.
-          دوار، جیمز (1387). «برنامه ریزی پابرجا با بهره گیری از روش برنامه ریزی بر پایه فرض ابزاری برای کاهش شگفتی های اجتناب پذیر»، ترجمه وحید وحیدی مطلق، تهران: مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
-          رالستون، بیل و ایان، ویلسون (1389). «راهنمای برنامه­ریزی سناریویی: راهبردسازی در دوران عدم­قطعیت»، ترجمه مسعود منزوی، تهران: مرکز آینده­پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
-          شوارتز، پیتر (1390). «هنر دورنگری: برنامه­ریزی برای آینده در دنیای عدم قطعیت»، ترجمه عزیز علیزاده، تهران: مرکز آینده پژوهی علوم و فناوری های دفاعی.
-          فرتوک‌زاده، حمیدرضا؛ وزیری، جواد و آذرآیین، محمدرضا (1391). «الگوی توسعه صنعت و فناوری در ایران؛ هسته‌های کوچک - شبکه‌های بزرگ؛ درسهایی از صنایع دفاعی و الگوسازی برای صنعت نفت»، فصلنامه بهبود مدیریت، شماره 17، صفحات 97-60.
-          لشکربلوکی، مجتبی؛ خدادادحسینی، سیدحمید؛ حسینی، سیدمحمود و حمیدی‌زاده، محمدرضا (1391). «طراحی مدل فرآیندی راهبرد پابرجا با استفاده از رویکرد ترکیبی»، دوفصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، شماره 12، صفحات 151-121.
-          لیندگرن، ماتس و باندهولد، هانس (1390). «طراحی سناریو: پیوند بین آینده و راهبرد»، ترجمه عبدالعزیز تاتار، تهران: مرکز آینده­پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
-          مینتربرگ، هنری؛ آلستراند،‌ بروس و لمپل، ژوزف (1384). «جنگل استراتژی، کارآفرینی در قالب یک مکتب»، ترجمه محمود احمدپور داریانی، تهران: نشر جاجرمی.
-          مینتزنر، دانا و ریگر، گودیو (1388). «سناریونویسی و رویکردهای متفاوت آن»، ترجمه مسعود منزوی و علیرضا عمارلو، تهران: مرکز آینده‌پژوهی علوم و فناوری دفاعی.
ب) منابع انگلیسی
-          Abbasi, M, M. Akbarpour Shirazi, and M.B. Aryanejad. (2011). Determination of manufacturing strategy using interpretive structural modeling, African Journal of Business Management 5 (3), 32-46.
-          Alizadeh, Reza, Lund, Peter, Beynaghi, Ali, Abolghasemi, Mahdi and Maknoona,  Reza. (2016). An integrated scenario-based robust planning approach for foresight and strategic, Technological Forecasting & Social Change, 104, 161-171.
-          Amer, Muhammad, Daim U., and Jetter, tonie. (2013). A review of scenario planning, Futures, 46, 23–40.
-          Attri, Rajesh, Nikhil, Dev and Sharma, Vivek. (2013). Interpretive Structural Modelling (ISM) approach: An Overview, Research Journal of Management Sciences, 2 (2), 3-8.
-          Bamberger, Peter, and Fiegenbaum, Avi. (1996). Explaining the nature and concequense of human resource strategy, Academy of management review, 21, 926-958.
-          Barney, J. (1991). Firm resources and sustained competitive advantage, Journal of Management, vol. 17, no. 1, 99-120.
-          Bell, M, and Pavitt, K. (1995). The Development of Technological Capabilities In Trade, Technology, and International Competitiveness, Washington, D.C.: The World Bank.
-          Bell, Martin, and Figueiredo, N. (2012). Innovation capability building and learning mechanisms in latecomer firms: recent empirical contributions and implications for research, Canadian Journal of Development Studies, 33 (1), 14-40.
-          Bishop, Peter, Hines, Andy and Collins, Terry. (2007). The current state of scenario development: an overview of techniques, Foresight 9 (1): 5 - 25.
-          Bryson, J. M. (2004). Strategic Planning for Public and Nonprofit Organizations, San Francisco: Jossey-Bass.
-          Chim, Leung, Nunes-Vaz, Rick and Prandolini, Robert. (2010). Capability-Based Planning for Australia’s National Security, Security Challenges, 6 (3), 79-96.
-          Davis, Paul K. (2002). Analytic Architecture for Capabilities-Based Planning, Mission-System Analysis, and Transformation, CA: RAND: National Defense Research Institute.
-          Davis, Paul K. (2007). Rethinking Defense Planning, Santa Monica: RAND Corporation.
-          Felin, t., and Foss, N. (2010). The endogenous origins of experience, routines, and organizational capabilities: the poverty of stimulus, Journal of Institutional Economics, (61) 1-26.
-          Fiegenbaum, Avi, Hart, Stuart, and Schendel, Dan. (1996). Strategic Reference Point Theory, Strategic Management Journal.
-          Hamel, G, and Prahalad, k. (1990). The core competence of the corporation, Harvard Business Review, 68 (3), 79–91.
-          Harvey, Michael, Kiessling, Timothy, and Richey, Glenn. (2018). Global social time perspectives in marketing: a strategic reference point theory application, International Marketing Review, 25 (2), 146-165.
-          Hill, Charles, and Jones, Gareth. (2010). Strategic Management Theory: An Integrated Approach, South-Western: Cengage Learning.
-          Keddis, Nadine, Kainz, Gerd, and Zoitl, Alois. (2014). Capability-based planning and scheduling for adaptable manufacturing systems, Emerging Technology and Factory Automation (ETFA), Munich: Germany: IEEE. 1-8.
-          Keim, Mark E. (2013). An innovative approach to capability-based emergency operations planning, Disaster Health (1), 1-9.
-          Latip, Azrin. (2012). The impact of technological capability on power, trust and inter-firm relationship performance. PhD Thesis, University of Southern Quensland: School of Management and Marketing.
-          Lynch, Richard. (2006). Corporate strategy. Edinburgh: Prentice Hall.
-          Mintzberg, Henry, (1987). Five P’s for Strategy, California Management Review, 30 (1), 11–24.
-          Mintzberg, Henry, (2007) Tracking Strategies: Toward a General Theory, Oxford : Oxford University Press.
-          Neaga, Elena Irina, Henshaw, Michael and Yue, Yi. (2009). The influence of the concept of capability-based management on the development of the systems engineering discipline, 7th Annual Conference on Systems Engineering Research (CSER). UK: Loughborough University.
-          Niven, Paul R. (2008). Balanced scorecard step-by-step for government and nonprofit agencies, 2nd. New Jersey: John Wiley & Sons, Inc.
-          Safdari Ranjbar, M., Akbarpour shirazi, M., and Lashkar blooki, M. (2014). Interaction among Intra-Organizational Factors Effective in Successful Strategy Execution: An Analytical View, Journal of Strategy and Management 7 (2), 127-154.
-          Samaras, Constantine, and Willis, Henry. (2013). Capabilities-Based Planning for Energy Security at Department of Defense Installations, CA: RAND Corporation.
-          Schwartz, M. (2013). Defense Acquisitions: How DOD Acquires Weapon Systems and Recent Efforts to Reform the Process, Virginia: United States Department of Defense.
-          Schwenker, Burkhard, and Wulf, Torsten. (2013). Scenario-based Strategic Planning: Developing Strategies in an Uncertain World, Springer.
-          Sindhwani, Rahul, and Malhotra, Vasdev. (2017). Overview of Multi- Criteria Decision Making Techniques, International Journal of Theoretical and Applied Mechanics, 12 (4), 677-680.
-          Song, M., Droge, C., Hanvanich, S., and Calantone, R., (2005). Marketing and technology resource complementarity: an analysis of their interaction effect in two environmental contexts, Strategic Management Journal, 26, 259–276.
-          Teece, D., Pisano, G., and Shuen, A. (1997). Dynamic capabilities and strategic management, Strategic Management Journal, 18, 509–533.
-          Wilden, Ralf, and Gudergan, Siegfried. (2015). The impact of dynamic capabilities on operational marketing and technological capabilities, Journal of the Academy of Marketing Science,  43: 181–199.