مدل مفهومی تولید صادرات‌محور در اقتصاد مقاومتی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه جامع امام حسین (علیه‌السلام)

2 عضو هیات علمی دانشگاه علم و صنعت

3 دانشیار دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

4 مدرس دانشگاه

5 دانشجوی دکتری رشته مدیریت راهبردی دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

چکیده

پژوهش حاضر به بررسی مهم‌ترین چالش در اقتصاد کشور یعنی تولید پرداخته است. در این راستا با مرور ادبیات و ملاحظات منحصربه‌فرد بومی، مولفه‌های اصلی شناسایی شده و در انتها مدل مفهومی تولید صادرات‌محور با رویکرد اقتصاد مقاومتی پیشنهاد شده است. این پژوهش از نوع کاربردی - توسعه ای بوده و در مطالعه ادبیات نظری از سه مولفه تاب‌آوری، درون‌زایی و برون‌گرایی استفاده شده است. در پژوهش حاضر ضمن بهره‌گیری از روش کتابخانه‌ای و اسنادی، به‌منظور جامعیت‌بخشی به حجم نمونه جامعه خبرگی، از نمونه‌گیری گلوله برفی استفاده شده است. پس از جمع‌آوری اطلاعات از روش‌های مختلف و نهایتاً تدوین پرسشنامه­های ‌محقق‌ساخته، اطلاعات به‌دست آمده با استفاده از تحلیل­های آماری چند متغیره، تجزیه‌وتحلیل گردیدند.بر اساس نتایج پژوهش با بهره‌گیری از روش داده‌بنیاد، مفاهیم کلیدی و عناصر اصلی موضوع تحقیق شامل 400 مفهوم از نظریه‌ها، مدل‌ها و ادبیات نظری استخراج و در مرحله تکمیلی با بهره‌گیری از الگوی رقابت‌پذیری مجمع جهانی اقتصاد، سه مولفه اقتصاد مقاومتی و تکرار مفاهیم در نظریه‌های مختلف، مدل مفهومی تحقیق شامل سه بُعد و هجده مولفه استخراج شد.

کلیدواژه‌ها


منابع و مآخذ
الف) منابع فارسی
- مجموعه بیانات مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، قابل دسترسی در: www.khamenei.ir
- آزادارمکی، غلامرضا (1378). ساختار و دگرگونی در تاریخ اقتصادی، تهران: نشر نی.
- افقهی، بابک (1392). ارائه الگوی توسعه صادرات خدمات با فناوری بالا در جمهوری اسلامی ایران، رساله دکتری، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- بی‌نا (1392). اصلاح خط‌مشی­ها و سازوکارهای اقتصادی کشور با رویکرد اقتصاد مقاومتی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
- توکلی، احمد (1392). مالیه عمومی، چاپ هجدهم، تهران: انتشارات سمت.
- حسینی، سیدشمس‌الدین (1395). «آسیب‌شناسی رشد اقتصادی ایران با تاکید بر تکانه‌های خارجی؛ توصیه‌ای برای اقتصاد مقاومتی»، تهران: ﮐﻨﮕﺮة ﻣﻠﯽ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻘﺎوﻣﺘﯽ.
- خادمی، سیدموسی (1387). بررسی و شناخت تهدیدات اقتصاد ملی و ارائه الگوی ارزیابی آن‌ها، پایان نامه دکتری، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- خدادکاشی، فرهاد (1388). «دیدگاه­های مختلف در مورد مفهوم و نظریه رقابت و تطبیق آن با وضعیت رقابت در ایران»، فصلنامه پژوهش­ها و سیاست­های اقتصادی، سال هفدهم، شماره 51.
- دارون، عجم اوغلو؛ جیمز، ای.رابینسون (1392). چرا کشورها شکست می‌خورند؟، ترجمه پویا جبل‌عاملی و محمدرضا فرهادی‌پور، چاپ پنجم، تهران: انتشارات دنیای اقتصاد.
- سجادی، سیدجعفر؛ اژدری، علی‌اصغر (1388). ارزیابی عملکرد بخش صنعت و تحلیل شاخص‌های عملکرد بخش طی سه ساله اول برنامه چهارم توسعه کشور، تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
- سیف، الله‌مراد (1391). «الگوی اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران (مبتنی‌بر دیدگاه مقام معظم رهبری)»، فصلنامه آفاق امنیت، شماره 18.
- سیف، الله‌مراد (1392). «مقدمه­ای بر نقشه راه پیاده‌سازی سیاست­های کلی اقتصاد مقاومتی»، فصلنامه آفاق امنیت، شماره 27.
- سیف، الله‌مراد و همکاران (1393). الگوی اقتصاد مقاومتی جمهوری اسلامی ایران در برابر تحریم­های استکبارجهانی، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- سیف، الله‌مراد و همکاران (1393). راهبردهای بهره­وری اقتصاد ملی، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- سیف، الله‌مراد؛ احمدی، حسن؛ طرهانی، فرزاد (1390). شناسایی مسائل اساسی بهره­وری ملی در بخش عمومی در راستای جهاد اقتصادی، تهران: دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی.
- شیرکوند، سعید (1390). بررسی عوامل مؤثر بر سنجش و بهبود فضای کسب‌وکار در ایران، تهران: اتاق بازرگانی صنایع و معادن تهران.
- عظیمی، حسین (1391). مدارهای توسعه­نیافتگی اقتصاد ایران، چاپ هفتم، تهران: نشر نی.
- مهری، علی(1383). طراحی مدل مزیت رقابتی صنعت، رساله دکتری، تهران: دانشکده اقتصاد و مدیریت دانشگاه تربیت مدرس.
- نورث، داگلاس (1377). نهادها، تغییرات نهادی و عملکرد اقتصادی، ترجمه محمدرضا معینی، تهران: سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی.
- نیلی، مسعود و همکاران (1382). خلاصه مطالعات طرح استراتژی توسعه صنعتی کشور، تهران: موسسه انتشارات علمی دانشگاه صنعتی شریف.
- هادی زنوز، بهروز (1387). اقتصاد ایران، نظریه­ها و نقدها، تهران: نشر توسعه.
 
ب) منابع انگلیسی
- Acemoglu Daron, Simon Johnson, James Robinson, (2004). "Institutions as the Fundamental Cause of Long-Run Growth", NBER Working Paper No. 1.
 
- Asian productivity organization (APO) (2012). productivity datc book.
 
- Briguglio ,L, and kisanga. E . J. (2011). Economic vulnerability and resilience of small states. Malta: islands and small states institute and London: commonwealth secretariat.
 
- Briguglio ,lino ;cordina, Gordon; bugeje, Stephanie; farrugia, nadia (2008). Conceptualizing and measuring economic resilience; economics department, university of malta.
 
- Briguglio ,lino (2007). building the economic resilience of small states; university of malta.
 
- Briguglio ,lino, G. Cordina , N , farrugia , and S. Vella (2006). Conceptualizing and measuring economic resilience . in L. briguglio, G. cardigan E.J. Kisanga(eds) , building the economic resilience of small states. Malta: islands and small states institute and London : commonwealth secretariat.
 
- Briguglio ,lino,(2003). the vulnerability index and small island developing states: a review of conceptual and methodological issues. Paper prepared for the AIMS regional preparatory meeting on the ten year review of the Barbados programme of action , 1-5 september. Praia cape verde.
 
- Briguglio,lcino and piccinino,Stephan (2011). growth and resilience in east asin, and the impact of the 2009 global recession ;economics department, university of malta,msida;msd 2080, malta. 30sep.
 
- Briguglio,lino;cordina, Gordon ;farrugia, nadia;and vell, Stephanie (2009). economic vulnerability and resilience concepts and measurements ; oxford development studies, vol. 37,no,.3; pp 230-247.
 
- Malaysia”, University Malaysia Sarawak (UNIMAS). MPRA Paper No. 2.
 
- mclnroy, neil & longlands , sarah, (2010). the center for local economic strategies (cles), productive local economies, cresting resilient places.
 
- Porter, Michael (1999). competitive advantage: creating and sustaining superior performance , new York: the free press.
 
- Porter, Michael (1999). the competitive advantage of nations, new York: the free press.
 
- Zafar U,A., Craig C, J., Baalbaki, I., Tamar V,H., (2004). Export Barriers and Firm Internationalisation : A Study of Lebanese Entrepreneurs Journal of Management & World Business Research, Vol 1, No 1.