تاملی آسیب شناختی بر کارکردهای دانشگاه در تدارک امنیت جامعه

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه مدیریت آموزشی دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی

2 دانشیار اندیشه سیاسی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه خوارزمی

3 دانشیار گروه مدیریت آموزشی دانشکده مدیریت دانشگاه خوارزمی

4 دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی دانشگاه خوارزمی

چکیده

دانشگاه به‌مثابه مهم‌ترین نهاد خلق و توزیع دانش، می­تواند نقش مهم و تاثیرگذاری در تدارک امنیت جامعه ایفاء نماید. پژوهش حاضر با هدف آسیب­شناسی کارکردهای دانشگاه­ها در تدارک امنیت جامعه با روش ترکیبی اکتشافی به رشته تحریر درآمده است. نتایج تحلیل محتوا و کد گذاری مصاحبه­‌ها، 86 نشانگر را شناسایی نمود. نشانگرها در غالب 4 بُعد مدیریتی، آموزشی، پژوهشی و اجتماعی –  فرهنگی طبقه­بندی شدند. در بخش کمی، بر اساس ابعاد و نشانگرهای شناسایی شده، پرسشنامه آسیب­شناسی کارکردهای دانشگاه‌ها در تدارک امنیت جامعه طراحی و در بین 172 نفر توزیع گردید. نتایج  پژوهش حاضر بیانگر این است که آسیب­ کارکردی دانشگاه در تدارک امنیت جامعه، مشتمل بر چهار بُعد حوزه مدیریتی: بهره­گیری بهینه منابع، حوزه آموزش: انتقال و تعمیق آگاهی، حوزه پژوهش: درک منطقی امور و حوزه اجتماعی – فرهنگی: مسئولیت­پذیری آگاهانه است. مهم­ترین آسیب­ احصاء شده در بعد مدیریتی، گسترش بی­رویه کمی­گرایی در توسعه دانشگاه­ها بدون توجه کافی به کیفیت، در بعد آموزشی، جاری بودن فرهنگ جزوه‌خوانی و حافظه‌محوری به‌جای تعقل و نوآوری در بین دانشجویان، در بعد پژوهشی، ناهمـاهنگی بـین مؤسسات تحقیقاتی و مراکز دانشگاهی بـا نیازهـای جامعـه و دسـتگاه‌هـای اجرایـی و در بعد اجتماعی و فرهنگی، ضعف شدید فعالیت نهادهای صنفی و تشکلی در دانشگاه­ها می­باشد

کلیدواژه‌ها


الف) منابع فارسی
- آراسته، حمیدرضا (1384). «آموزش و پرورش، تکامل آموزش عالی، تحولات تاریخی و مشکلات پیش‌روی کشورهای در حال توسعه»، فصلنامه رهیافت، شماره 36، صفحات 15 - 4.
- آراسته، حمیدرضا (1387). «جهانی‌شدن و آموزش عالی در دنیای در حال تغییر»، فصلنامه رهیافت، شماره 39، صفحات 45 – 39.
- آزاد ارمکی، تقی (1396). دانشگاه و چالش­های جامعه ایرانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری.
- ابرقویی، علی (1387). مقدمه­ای بر دانشگاه تمدن‌ساز اسلامی؛ بایسته­های نظری، تهران: دفتر برنامه‌ریزی مطالعات اجتماعی فرهنگی.
- ام کینگ، پاتریشا؛ جی­مایهیو، ماتیو؛ مک الروی، مولی (1397). مسئولیت اخلاقی دانشگاه، ترجمه متین بحیرایی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- بـوزان، باری (1378). مردم، دولت‌ها و هراس، ترجمه پژوهشکده مطالعات راهبردی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
- پناهی، مریم؛ غیاثی‌ندوشن، سعید (1396). «تحلیل پیامدها و چالش‌های استقلال دانشگاهی»، مجموعه چکیده مقالات همایش ملی استقلال دانشگاه؛ چالش‌ها و راهبردها، تهران: دانشگاه علامه طباطبایی.
- درک، کی بوک و همکاران (1396). «مسئولیت اجتماعی دانشگاه رسالت دانشگاه در جهان پیچیده امروز، ترجمه ارمین امیر، علی پاپلی‌یزدی و مریم عالم‌زاده، تهران: موسسه مطالعات اجتماعی فرهنگی.
- ذاکرصالحی، غلامرضا (1397). مسائل آموزش عالی ایران، تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- ذوالفقاری، محمدمهدی؛ سعدآبادی، علی‌اصغر (1393). «بازتعریف کارکردهای اصلی دانشگاه در جامعه بر اساس آرمان­های  اسلامی در اندیشه امام خمینی(ره)»، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، سال هفدهم، شماره 65، صفحات 29 – 5.
- ربیعی، علی (1381). مطالعات امنیت‌ ملی‌، تهران: وزارت امور خارجه.
- روی، پل (1382). «معمای امنیت اجتماعی»، فـصلنامه‌ پژوهـشکده مـطالعات راهبردی، سال ششم، شماره سوم، صفحات 708 – 685.
- زاهری،روح‌الله؛ زاهری، زهرا (1395). نقش مدل­ساز بودن دانشگاه­ها در امنیت جامعه ایرانی اسلامی، تهران: نشر نی.
- زین­آبادی، حسن­رضا؛ محمودی، زینب (1395). «نقش مدیران در ایجاد و توسعه تسهیم دانش در مدیران ابتدایی»، فصلنامه نوآوری­های آموزشی، سال­چهاردهم، شماره 57، صفحات 103 – 85.
- سرو گل‌پور، تقی (1395). «نقش نهادهای آموزشی (دانشگاه و مدارس) در ایجاد و گسترش امنیت اجتماعی»، فصلنامه مطالعات میان رشته­ای روانشناسی و علوم تربیتی، شماره 2، صفحات 62 – 54.
- سوره، فرشاد؛ پیری‌سارمانلو، اژدر (1395). «نقش آموزش عالی در شکل‌گیری راهبرد امنیت ملی»، همایش توسعه آموزش عالی و گفتمان امنیت، تهران: دانشگاه تهران.
- قدیمی، اسماعیل (1392). «آسیب­شناسی آموزش عالی در ایران». فصلنامه علوم اجتماعی، شماره 69، صفحات 135 – 121.
- قدیمی، اکرم (1383). دانشگاه و توسعه سیاسی و اجتماعی، دایره‌المعارف آموزش عالی، جلد اول، تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری - بنیاد دانشنامه نگاری.
- کرمی، مرتضی؛ فرح‌بخش، کیومرث (1394). «بررسی مؤلفه­های اساسی مؤثر بر افزایش امنیت اجتماعی از دیدگاه نخبگان حوزه امنیت»، پژوهش‌های حفاظتی و امنیتی ، شماره 13، صفحات 68 – 49.
- ماحوزی، رضا (1396). دانشگاه تاملات نظری و تجربه ایرانی، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
- معیدفر، سعید (1395). «سخنرانی بررسی انتقادی ساختار و جایگاه اجتماعی دانشگاه در ایران»، تهران: انجمن جامعه‌شناسی ایران.
- نجاتی‌حسینی، سیدمحمود (1396). شهروندی دانشگاهی در ایران، تهران: موسسه مطالعات اجتماعی فرهنگی.
- نصری، قدیر (1392). «امنیت جامعه­ای به‌مثابۀ هستۀ حیاتی امنیت ملی پایدار»، فصلنامه امنیت‌پژوهی، سال دوازدهم، شماره 43، صفحات 91 –
- نویدنیا، منیژه (1385). «تأملی نظری در امنیت اجتماعی؛ با تأکید بر گونه‌های امنیت»، فصلنامه مطالعات راهبردی، شماره 31، صفحات 73 – 53.
 - یاسپرس، کارل (1394). ایده دانشگاه، ترجمه مهدی پارسا و مهرداد پارسا، چاپ اول، تهران: انتشارات ققنوس.
- یمینی­دوزی­سرخابی، محمد‌ (١٣٨٨‌). «دانشگاه‌ سـازگارشونده: یک فـرایند پیچـیده ‌در رویکردها و چشم‌اندازهای نو در آموزش عالی»، تهران : پژوهشکده‌ مطالعات‌ فرهنگی و اجتماعی.
 
ب) منابع انگلیسی
-  Di Nauta, P., Merola, B., Caputo, F., & Evangelista, F. (2018). Reflections on the role of university to face the challenges of knowledge society for the local economic development. Journal of the Knowledge Economy, 9(1), 180-198.‏
 
-  Farasatkhah, M., & Asgharzadeh, N. (2018). Problematic and Damaged Image of a University among Iranian Students: The Lived Experience of Iranian Students at Universities. The Qualitative Report, 23(10), 2276-2293.
 
-   Habermas, J.(1961) The Idea Of University: Process Of Learning New German Critique, No.41,pp.3.
 
-  Han, C., & Zhang, L. (2017). The influence of university agglomeration on the high-tech industry development and employment growth. In Industrial Economics System and Industrial Security Engineering (IEIS'2017), 2017 4th International Conference on (pp. 1-7). IEEE.‏
 
-   Kerrey, Bob .(2007). Higher Education and National Security. Forum for the Future of Higher Education, Cambridge, Mass.
 
-  McMillan, J. H., & Schumacher, S. (2001). Research in education: A conceptual introduction(5th edition). NewYork: Adison Wesley Longman, Inc.
 
-  Patarroyo, L. M. M., & Hoyos, C. U. (2018). The Role of University Extension Programmes in the Promotion of Pre-K Teachers’ Personal and Professional Transformation: A Reflection. Íkala, 23(1), 161-176.‏
 
-  UNESCO (2005). Toward Knowledge Societies. Paris: UNESCO Publication.