شناسایی مولفه‌های دیپلماسی عمومی-دفاعی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر فضای سایبر

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 گروه پدافندغیرعامل/ دانشکده فارابی/تهران /ایران

2 گروه علوم پایه/ دانشکده فارابی/تهران /ایران

3 علوم پایه، دانشکده فارابی، تهران ، ایران

چکیده

دیپلماسی راه‌حلی مسالمت‌آمیز برای رسیدن به اهداف و تأمین منافع ملی کشورها با کمترین هزینه ممکن بوده و در صورتی‌ که اصول استفاده از آن به‌خوبی رعایت شود، موجب تحقق اهداف مدنظر خواهد شد. در سال‌های اخیر، استفاده از فضای سایبر در حوزه دیپلماسی مورد توجه کشورهای مختلف قرارگرفته است. پژوهش حاضر با هدف شناسایی مولفه‌های دیپلماسی عمومی-دفاعی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر فضای سایبر در دو حوزه رسمی و غیررسمی و با طرح این سؤال که عوامل رسمی و غیررسمی تاثیرگذار مولفههای دیپلماسی عمومی-دفاعی جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر فضای سایبر کدامند انجام ‌شده است. جامعه آماری این پژوهش، شامل خبرگانی آگاه به مباحث دیپلماسی و فضای سایبر که بر حوزه دفاعی اشرافیت دارند می‌باشند. پژوهش حاضر از نوع کاربردی بوده و به روش میدانی نسبت به جمع‌آوری اطلاعات ازطریق پرسش‌نامه، اسناد کتابخانه‌ای و سایت‏های اینترنتی اقدام شده است. نتایج حاکی از آنست که در حوزه رسمی دیپلماسی، به برگزاری دوره‌های دفاعی برخط، تقویت دیپلماسی دفاعی و متقاعدسازی کشورهای همسایه و رقیب از بستر فضای مجازی بیشترین اثر و در حوزه غیررسمی دیپلماسی، انتشار اطلاعات حوزه دفاعی با رعایت اصول حفاظتی به‌منظور بازدارندگی، انتشار برنامه‌های دفاعی در سایت رسمی وزارت دفاع و نقد سیاست‌های دفاعی و نظامی کشورهای همسایه و منطقه‌ای، اولویت بالاتری از دیدگاه جامعه آماری پژوهش داشته اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • ف- فارسی

    • قرآن کریم.
    • احدی، محمد؛ و شاه‌محمدی، محمد (1397). «طرح راهبردی دفاع سایبری جمهوری اسلامی ایران در حوزه بازدارندگی»، فصلنامه علمی مطالعات بین‌رشته‌ای دانش‌راهبردی، 8 (31)، صص252-225.
    • افتخاری، علی‌اصغر (1390). دیپلماسی نوین امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران: جستارهایی در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
    • بشوی، محمد یعقوب (1383). آفتاب فقاهت (رهبر انقلاب حضرت آیت‌الله‌العظمی سید علی خامنه‌ای). قم: انتشارات مرکز جهانی علوم اسلامی.
    • بیات، محمود (۱۳۸۵). دیپلماسی دیجیتالی. تهران: انتشارات مرکز اسناد وزارت امور خارجه.
    • بیانات مقام معظم رهبری(مدظله‌العالی).
    • پورحسن، ناصر (1390). «دیپلماسی عمومی نوین و دفاع همه‌جانبه»،فصلنامه راهبرد دفاعی، 9 (33)، صص 158-137.
    • پیرمحمدی، سعید (1395). «شاخص­های قدرت نرم دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، مجله سیاست دفاعی، 24 (95)، صص 34-9.
    • جعفری، سید اصغر (۱۳۹۸). «نقش دیپلماسی دفاعی در امنیت پایدار مبتنی بر دیدگاه امام خامنه‌ایمدظله‌العالی»، فصلنامه مطالعات دفاعی استراتژیک، 17 (78)، صص 88-63.
    • حاج ‌زرگرباشی، سید روح‌الله؛ و موحدیان، احسان (1397). «سایبر دیپلماسی دولت آمریکا؛ تأثیر صفحه فیس‌بوک وزارت امور خارجه آمریکا بر نگرش کاربران ایرانی نسبت به جامعه ایران»، فصلنامه مطالعات رسانههای نوین، 4 (15)، صص 112-73.
    • خانی، محمدحسن (1384). «دیپلماسی فرهنگی و جایگاه آن در سیاست خارجی کشورها»، دوفصلنامه دانش سیاسی، 1 (2)، صص 148-135.
    • خبیری، بابک (1382). «راهبرد دفاعی جمهوری اسلامی ایران: ملزومات و راه‌کارها»، فصلنامه راهبرد دفاعی، 1 (1).
    • خرازی، رها (1385). «سایبر دیپلماسی: رسانه‌ها؛ نهادهای خصوصی دیپلماتیک»، روزنامه همشهری، 19 مرداد، 14 (4056).
    • خرازی، رها (١٣٩٢). «سایبر دیپلماسی در محیط هوشمند نوین رسانه‌ای»، فصلنامه رسانه، 24 (1)، صص 74-61.
    • رستمی، محمد صادق (1397). «دیپلماسی دفاعی و نقش آن در کنترل تهدیدات سایبری»، فصلنامه دانش انتظامی استان سیستان و بلوچستان، 6 (28)، صص 13-34.
    • عبداله­خانی، علی (1389). تهدیدها امنیت ملی. تهران: انتشارات موسسه ابرار معاصر تهران.
    • عسکری، محمود؛ و مینایی، حسین (1392). دیپلماسی دفاعی ج.ا.ایران. تهران: انتشارات مرکز آموزش شهید صیاد شیرازی.
    • فرهنگی، علی‌اکبر؛ قرائتی، علیرضا؛ و حاجی اوغلی، حسن (1393). «دیپلماسی دیجیتال و روابط میان دولت‌ها در جوامع معاصر»، فصلنامه مطالعات رسانهای، 9 (24)، صص 99-89.
    • قنبری، سمیه (1399). «دیپلماسی سایبری روسیه برای تحول در رژیم حکمرانی فضای مجازی»، فصلنامه مطالعات آسیای مرکزی و قفقاز، 26 (109)، صص 174-139.
    • کولایی، الهه؛ شکاری، حسن؛ و احمدی‌نیا، مسعود (1392). «دیپلماسی سایبری آمریکا: مطالعه موردی جمهوری آذربایجان»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، 19 (82)، صص 101-82.
    • گنجی‌دوست، محمد (1387). «تحولات دیپلماسی در عصر اطلاعات»، فصلنامه سیاست، 38 (1)، صص 212-185.
    • میرحسینی، سید محسن؛ و رحیم‌پور اصل، ایرج (۱۳۹۷). «کشورهای شکست‌خورده، چالش­های نوپدید دیپلماسی دفاعی؛ تهدید نظامی یا فرصت جدید»، فصلنامه سیاست، 5 (18)، صص 19-34.
    • هادیان، ناصر؛ و احدی، افسانه (1388). «جایگاه مفهومی دیپلماسی عمومی»، فصلنامه روابط خارجی، 1 (3)، صص 118-85.
    • یزدان‌فام، محمود (1386). سالنمای امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران. تهران: انتشارات پژوهشکده مطالعات راهبردی.
    • یوسفوند، یعقوب؛ مهدیان، حسین؛ و یوسفوند، ایوب (۱۳۹۸). «نظم بحرانی و پیامدهای راهبرد دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه سیاست دفاعی، 28 (109)، صص 137-113.

    ب- انگلیسی                                             

    • Barston, R. P. (2006). Modern Diplomacy. London: Pearson Education, Third Edition.
    • Berridge، R. & Alan, J. (2001). A Dictionary of Diplomacy. New York: Palgrave MacMillan.
    • Melissen, J. (2005). “The New Public Diplomacy: Between Theory and Practice”، In: Jan Melissen (Ed.). The New Public Diplomacy: Soft Power in International Relations. New York: Palgrave MacMillan.
    • Nye, J. s. (2004). soft power: the Means to success in world politics. New York: Public Affairs.
    • Olesya, G. (2006). Virtual Diplomacy - Diplomacy of the Digital Age (A dissertation presented to the Faculty of Arts in the University of Malta for the Degree of Master of Arts in Contemporary Diplomacy). Malta: University of Malta.
    • Sachar, B.S. (2003). “Cooperation in Military Training as Tool of Peace Time Military Diplomacy”, Strategic Analysis, 27(3), PP. 404-421.