1
استادیار گروه علوم سیاسی، دانشگاه خوارزمی، تهران، ایران.
2
گروه علوم سیاسی، دانشگاه فردوسی، مشهد، ایران.
چکیده
داعش به عنوان یک گروه تروریستی با رفتارهای غیرانسانی خود واکنش بسیاری از کشورهای جهان را برانگیخته و آنها را به اتخاذ راهبردهایی برای مقابله واداشته است. هدف این مقاله مقایسه راهبرد ایران و آمریکا در مقابله با داعش است. پرسش اصلی این است که راهبرد جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا در مواجهه با داعش چه شباهت ها و تفاوت هایی با یکدیگر داشته اند؟ فرضیه مقاله این گونه صورتبندی می شود که اهداف متفاوت و متضاد ایران و آمریکا و ماهیت متفاوت تهدیدهای داعش برای این دو کشور باعث اتخاذ راهبردهای متفاوت از سوی آنها گردیده است؛ راهبرد آمریکا در مقابله با داعش مبتنی بر حفظ نظم بین المللی و منطقه ای موجود و راهبرد ایران مبتنی بر تغییر نظم بین المللی و منطقه ای موجود بوده است. روش گردآوری داده ها کتابخانه ای است و بر مبنای روش مقایسه ای، چهار رویکرد نظامی-امنیتی، سیاسی-دیپلماتیک، اقتصادی-مالی و فرهنگی-اجتماعی جهت مقابله با گروه تروریستی داعش مورد ارزیابی و بر این اساس راهبردها و تاکتیک های دو کشور نیز به تفکیک این رویکردها مورد بررسی و تحلیل قرار می گیرند. نتایج پژوهش نشان می دهد که ایران و آمریکا در عین اینکه برخی اقدامات مشابه در مقابله با داعش داشته اند، اما راهبردهای متفاوتی را متناسب با اهداف و منافع خود و هم پیمانان منطقه ای شان دنبال کرده اند.
ازغندی، سیدعلیرضا و سعید جهانگیری (1397)، «واکاوی سیاست خارجی دونالد ترامپ در خاورمیانه و چالشهای پیش روی آن؛ ابعاد و رویکردها»، فصلنامهراهبردسیاسی، سال دوم، شماره 5، صص 1-25.
الهویی نظری، حمید و امیر فامیل زوار جلالی (1396)، «مبانی اقدامات ائتلاف ضد داعش در عراق بر اساس حقوق مخاصمات مسلحانه»، فصلنامه مطالعات حقوق عمومی، شماره 1، صص 113-134.
اسماعیلزاده امام قلی، یاسر و حسنعلی احمدی فشارکی (1395)، «داعش و امنیت ایران با تکیه بر مکتب کپنهاگ»، فصلنامه پژوهشهای راهبردی سیاست، دوره 5، شماره 18، صص 123-141.
افتخاری، اصغر و علی شبستانی (1390)، «راهبرد جمهوری اسلامی ایران در مقابله با تروریسم»، فصلنامه آفاق، سال چهارم، شماره 12، صص 5-36.
ایزدی، حسن و علی اکبر دبیری (1392)، «ارزیابی جغرافیای تروریسم در جنوب شرقی ج.ا.ایران»، فصلنامهژئوپلتیک، سال نهم، شماره 1، صص 126-91.
پناهی، محمدحسین (1391)، نظریههای انقلاب: وقوع، فرایند و پیامدها، تهران: نشر سمت.
پوراحمدی، حسین و بهرام عباسی (1395)، «اقتصاد سیاسی بینالملل و ظهور و کارکرد داعش در خاورمیانه»، فصلنامه رهیافتهای سیاسی و بینالمللی، سال هفتم، شماره 4، صص 91-116.
تخشید، محمدرضا و فاطمه جلالیان مهری (1394)، «سیاست خاورمیانهای آمریکا و تروریسم در منطقة خاورمیانه پس از یازدهم سپتامبر (مطالعۀ موردی عراق)»، فصلنامه سیاست، دوره 47، شماره 1، صص 46-51.
ترابی، قاسم و مژگان رضایی (1396)، «راهبرد ضدتروریسم چین و آمریکا در آسیای مرکزی»، فصلنامه آسیای مرکزی و قفقاز، شماره 100، صص 25-52.
جونز، ست و مارتین سی لیبیکی (1394)، نحوهفروپاشیگروههایتروریستی درراهبردهایمقابلهباتروریسم،گردآوری و تدوین معاونت پژوهش و تولید علم، تهران: نشر دانشکده اطلاعات.
خمامیزاده، فرهاد (1382)، «مبارزه با پولشویی در بانکها و مؤسسات مالی نگاهی به قانون ضد تروریسم ایالات متحده امریکا»، حقوق بینالمللی، شماره 29، صص 5-25.
درویشی، فرهاد و عزیزالله حاتمزاده (1392)، «روند مواجهه آمریکا و اتحادیه اروپا با تروریسم از ادراکات متفاوت تا همکاریهای مشترک»، فصلنامه ژئوپلتیک، سال نهم، شماره 2، صص 136-160.
ذوالفقاری، مهدی و ایمان خسروی (1395)، «تحرک بخشی به دیپلماسی دفاعی در پرتو فرصتها و تهدیدات برنامه اقدام سازمان ملل و تاثیر آن بر امنیت نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهشهای روابط بینالملل، دوره 1، شماره 22، صص 101-127.
ذوالفقاری، مهدی و ابوذر عمرانی (1396)، «تاثیر ظهور داعش بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، شماره 23، صص 169-175.
ساوه درودی، مصطفی (1397)، «پساداعش و معماری تروریسم در غرب آسیا»، فصلنامه علمی مطالعات بینرشتهای دانش راهبردی، سال 8، شماره 32، صص 111-85.
سپاهی، مجتبی، مریم منوچهری و محمدمهدی روحانی (1393)، «راهبرد فرانسه در قبال جریانهای تکفیری در عراق و سوریه»، فصلنامه حبلالمتین، سال سوم، شماره 8، صص 39-60.
سلیمی، صادق (1381)، «تطهیر پول در اسناد بین المللی و لایحه پول شویی»، مجله تخصصی الهیات و حقوق، شماره 6.
سنایی، اردشیر و مونا کاویانپور (1395)، «ظهور داعش و تاثیر آن بر سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات روابط بینالملل، سال نهم، شماره 34، صص 145-166.
سیمبر، رضا، علی اصغر ستوده و علی اسمعیلی (1395)، «راهبرد روسیه در بحران سوریه»، مطالعات اوراسیای مرکزی، سال نهم، شماره 2، صص 311-326.
سیمبر، رضا، مهدی پادروند و محسن عزتی (1396)، «بررسی سیاست خارجی ایران در بحران سوریه با تاکید بر نظریه موازنه تهدید (2017-2011)»، دوفصلنامهمطالعاتانقلاباسلامیودفاعمقدس، سال سوم، شماره 1، صص 7-34.
صادقی، سیدشمسالدین و کامران لطفی (1394)، «تحلیل مواضع جمهوری اسلامی ایران در قبال بحران سوریه»، جستارهایسیاسیمعاصر، سال ششم، شماره 1، صص 73-94.
طیب، علیرضا (1382)، تروریسم؛تاریخ،جامعهشناسی،گفتمان،حقوق، تهران: نشر نی.
فیرحی، داود و صمد ظهیری (1387)، «تروریسم؛ تعریف، تاریخچه و رهیافت های موجود در تحلیل پدیده تروریسم»، فصلنامهسیاست (مجلهدانشکدهحقوقوعلومسیاسی)، دوره 38، شماره 3.
قاسمی، محمدعلی (1395)، «استراتژی ترکیه در قبال داعش»، فصلنامهمطالعات راهبردی، سال نوزدهم، شماره 73، صص 93-114.
قیاسوندی، فاطمه و جلال ترکاشوندی (1396)، «آمریکا، جنگهای نیابتی و امنیت خاورمیانه»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال هفتم، شماره 4، صص 167-205.
کرمی، رضا و نبی سهرابی (1398)، «ارزیابی و سنجشِ تهدیدات داعش علیه ج.ا.ایران در دو مقطع قبل و بعد از فروپاشی»، فصلنامه علمی مطالعات بینرشتهای دانش راهبردی، سال 9، شماره 35، صص 113-87.
مرادی، جهانبخش (1398)، «بررسی علل حضور مستشاری جمهوری اسلامی ایران در سوریه»، فصلنامه مطالعات بینالمللی، سال 16، شماره 63، صص 21-1.
موسوی مقدم، محمد (1382)، «نقد لایحه مبارزه با پول شویی»، حقوق دادگستری، شماره 44، صص 202-212.
یوسفی، جعفر (1395)، «نقش قدرتهای منطقهای و فرامنطقهای در بحران سوریه و عراق»، ماهنامه پژوهش ملل، دوره 1، شماره 4، صص 12-15.
Blanchard, Christopher M. and Carla E. Humud (2018), “The Islamic State and U.S. Policy”, Congressional Research Service, R43612. Available at: https://fas.org/sgp/crs/mideast/R43612.pdf.
Bouzis, Kathleen (2015), “Countering the Islamic State: U.S. Counterterrorism Measures”, Available at: https://www.tandfonline.com/
Buzan, Barry (2006), "The 'War on Terrorism' as the New 'Macro-Securitization?", Paper presented at Oslo workshop, 2- 4 February.
Esfandiary, Dina, Tabatabai, Ariane M. (2016), “A Comparative Study of U.S. and Iranian Counter-ISIS Strategies”, Journal Studies in Conflict & Terrorism, Volume 40, 2017 - Issue 6.
Khalili, Reza (2017), “Iran’s Strategy towards ISIS: A Theoretical Approach”, Discourse: An Iranian Quarterly, 11 (3), 55-73.
Kurth, James (2005), “Global Threats and American Strategies: From Communism in 1955 to Islamism in 2005”, Orbis, Vol. 49 Issue 4.
-Zarif, Mohammadjavad (2016), “How to Handle the Enabling Conditions for Extremism and Terrorism”, Iranian Review of Foreign Affairs, Vol. 7, No. 1, Winter-Spring 2016: 5-20.
خلیلی, رضا, شیخ زاده, حسین, & مزینی, محمد. (1402). بررسی مقایسه ای راهبرد ایران و آمریکا در مقابله با داعش. مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 13(52), 95-70.
MLA
رضا خلیلی; حسین شیخ زاده; محمد مزینی. "بررسی مقایسه ای راهبرد ایران و آمریکا در مقابله با داعش", مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 13, 52, 1402, 95-70.
HARVARD
خلیلی, رضا, شیخ زاده, حسین, مزینی, محمد. (1402). 'بررسی مقایسه ای راهبرد ایران و آمریکا در مقابله با داعش', مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 13(52), pp. 95-70.
VANCOUVER
خلیلی, رضا, شیخ زاده, حسین, مزینی, محمد. بررسی مقایسه ای راهبرد ایران و آمریکا در مقابله با داعش. مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 1402; 13(52): 95-70.