تحلیل شکاف فرهنگ یک سازمان دفاعی بر اساس الگوی مورد انتظار فرمانده معظم کل قوا

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار دانشگاه صنعتی مالک اشتر

2 استادیار مدیریت بازرگانی دانشگاه هوایی شهید ستاری

3 دانشیار دانشکده مدیریت دانشگاه هوایی شهید ستاری

4 استادیار دانشگاه هوایی شهید ستاری، تهران، ایران.

چکیده

فرهنگ سازمانی به عنوان روح و هویت سازمان یکی از مهم‌ترین پیشران‌های موفقیت، عملکرد و تعالی سازمان به شمار می‌رود و تناسب آن با اقتضائات ماموریت و انتظارات ذینفعان کلیدی سازمان آن را به سرمایه‌ای ارزشمند تبدیل می‌سازد. از این رو، پژوهش حاضر به ارزیابی وضعیت موجود فرهنگ حاکم بر یک سازمان دفاعی در مقایسه با الگوی فرهنگی مورد انتظار فرماندهی معظم کل قوا پرداخته و راهکارهایی برای بهسازی فرهنگی ارائه کرده است. این پژوهش توصیفی، پیمایشی و کاربردی است. جامعۀ آماری آن را کارکنان شاغل در سازمان دفاعی مورد مطالعه تشکیل می‌دهند نمونه‌گیری به روش تصادفی طبقه‌ای انجام شده است. داده‌های مورد نیاز با استفاده از پرسشنامه گردآوری و به وسیله آزمون‌های تحلیل عاملی تاییدی و تفاوت میانگین تجزیه و تحلیل شده‌اند. یافته‌های پژوهش نشان داد بین وضعیت موجود و مطلوب ابعاد و مولفه‌های تشکیل دهنده فرهنگ این سازمان تفاوت معناداری وجود داشته است. در ابعاد محیط‌گرایی و ساختارگرایی به ترتیب بیشترین و کمترین شکاف وجود داشته است. همچنین در مؤلفه‌های نگهداشت و توسعه منابع انسانی، دانایی‌محوری، هویت، روابط انسانی، و جهت‌گیری راهبردی بیشترین شکاف و در مؤلفه‌های مأموریت‌محوری و نظم و انضباط کمترین شکاف وجود داشته است. مدیریت و بهسازی فرهنگ این سازمان نیازمند طرح‌ها و اقدامات فرهنگی گسترده برای کاهش شکاف‌های شناسایی شده است. پیاده‌سازی راهکارهای پیشنهاد شده با در نظر داشتن اولویت ابعاد و مولفه‌ها می‌تواند به ارتقای اثربخشی این تلاش‌ها یاری رساند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • الف- منابع فارسی

    • ایدی، محمد؛ طولابی، زینب و صیادی، سمانه. (1400). تحلیل عناصر رویدادی فرهنگ‌ سازمانی عاشورایی بر مبنای سیره عاشورایی. «نشریه مدیریت فرهنگ‌ سازمانی». 19(1) ، 175-200.
    • جاجرمی زاده، محسن؛ رعنایی کردشولی، حبیب اله؛ باقری، مسلم؛ الهیاری، احمد و مباشری، علی‌اصغر. (1400). شناسایی الگوی فرهنگ جهادی در نظام اداری ایران.« نشریه مدیریت فرهنگ‌ سازمانی». 19(1) ، 97-122.
    • چیت‌ساز، حسنعلی. (1382). آسیب‌شناسی سازمانی. هفتمین همایش حمل‌ونقل دریایی. «دانشگاه صنعتی شریف».
    • خیراندیش، مهدی، حسن پور، اکبر، وکیلی، یوسف، و نقدی، محمد رضا. (1400). الگوی مدیریت هویت‌یابی کارکنان در سازمان‌های عمومی؛ کاربرد رویکرد آمیخته. «فصلنامۀ علمی مطالعات منابع انسانی». (3) 11، 123-97.
    • دهقان، نبی اله (1392). تدوین الگوی فرهنگ‌ سازمانی آجا مبتنی بر بیانات و رهنمودهای فرماندهی معظم کل قوا (مدظله‌العالی). طرح پژوهشی. «مرکز مطالعات راهبردی آجا».
    • رابینز، اس. پی. (1400). «مبانی رفتار سازمانی» (چاپ پنجاه و یکم؛ علی پارسائیان، سید محمد اعرابی، مترجمان). تهران: دفتر پژوهش‌های فرهنگی.
    • زمانی، فریبا (13 اسفند 1385). آسیب‌شناسی رفتار سازمانی. روزنامه ایران،13 (3586)، 8.
    • سلطانی، محمدرضا؛ بردبارشرامین، محمدحسین و هوشنگی، مهدی. (1390). بررسی تطبیقی ارزش‌های فرهنگ‌ سازمانی از دیدگاه کارکنان یک سازمان نظامی. «فصلنامه پژوهش‌های منابع انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)». 3. 1.
    • شاه محمدی، محمد، عامری، مهدی،شاه محمدی، سعید. (1400). مدل پارادایمی فرهنگ سازمانی نیروهای مسلح از منظر امامین انقلاب در جهت توسعه سرمایه‌های انسانی با روش داده بنیاد. «مطالعات بین‌ رشته‌ای دانش راهبردی»، (45)11، 120-95.
    • شریف‌زاده، فتاح و کاظمی، مهدی (1377). «مدیریت و فرهنگ سازمانی». انتشارات قومس.
    • گلشاهی، بهنام، معینی فرد، اسماعیل. (1402). مفروضات اساسی فرهنگ استعدادباوری در ارتش جمهوری اسلامی ایران«مطالعات بین‌ رشته‌ای دانش راهبردی»، (...)11، 179-158.
    • صادقی، علی؛ مرادی، سعید؛ فقیه آرام، بتول؛ عراقیه، علی‌رضا و شریفیان، لیلا. (1400). شناسایی عوامل پیشران توسعه فرهنگ‌ سازمانی اسلامی. «نشریه مدیریت فرهنگ‌ سازمانی». 19(3)،
      405-608.
    • عسگری، ناصر؛ خیراندیش، مهدی, بارانی، صمد و لطفی جلال‌آبادی، مصطفی (1397). ارائه الگوی فرهنگ تحول‌گرا در نیروهای مسلح ج.ا.ا بر مبنای بیانات فرماندهی معظم کل قوا (مدظله‌العالی). «آینده‌پژوهی دفاعی».3(9)، 85-110.
    • عسگری، ناصر؛ خیراندیش، مهدی؛ دشمن‌زیاری، اسفندیار و نامدار، حسین (1397). ارائه الگوی توسعه فرهنگ ریسک‌پذیری در سازمان‌های دفاعی بر اساس بیانات فرماندهی معظم کل قوا، «فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی». 2 (8).
    • فرهی بوزنجانی، برزو. (1382). الگوی فرهنگ سازمانی نیروهای مسلح. طرح پژوهشی. «مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی ستاد کل نیروهای مسلح».
    • فرهی بوزنجانی، برزو؛ سنجقی، محمدابراهیم و سلطانی، محمدرضا. (1389). طراحی الگوی شناخت و سنجش فرهنگ سازمانی سپاه با رویکرد اسلامی. «مجله علوم انسانی دانشگاه جامع امام حسین (ع)». 17. 79.
    • منوریان، عباس و عسگری، ناصر. (1400). «سازمان در عصر صنعت، اطلاعات و دانایی». تهران. انتشارات دانشگاه تهران.

     

    ب- انگلیسی

    • Cameron Kim S. and Quinn Robert E. (2008). Diagnosing and Changing Organizational Culture Based on the Competing Values Framework. The Jossey-Bass Business & Management Series
    • Manzini, A. (2006). Organizational Diagnosis: A Practical Approach to Company Problem Solving and Growth. Published by AMACOM. American Management Association
    • Schein, E. H. (2004). Organizational culture and leadership. CA: Jossey-Bass, San Francisco.
    • Suppiah, V., and Singh S. M. (2010). Organisational culture’s influence on tacit knowledge-sharing behavior. Journal of Knowledge Management, 15 (3), 462-477.