تاثیرپذیری راهبردی وصایای شهدای جنگ تحمیلی از آیات قرآن‌کریم

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم قرآن وحدیث، واحد یادگار امام خمینی(ره)شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.

2 استادیار گروه علوم قرآن وحدیث، واحد یادگار امام خمینی(ره)شهرری، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران.(نویسنده مسئول).

چکیده

ایثار و شهادت در دین اسلام در بردارنده ی مجموعه ی از آگاهیها، باورها، اعتقادات و اعمالی است که موجب تقرب انسان به عالیترین درجه کمال یعنی انتخاب آگاهانه مرگ در راه خدا است. شهادت موضوع ارزشی و فرهنگی است و شناخت ویژگیهای آن بدون توجـه به ریشه های ارزشی و فرهنگی در هر جامعه امکان پذیر نیست. بهترین منبع برای شناسایی منشأ ماهیت و ویژگی‌‌‌های آن، بررسـی وکـشف ابعـاد و زوایـای آن در آیات قرآن‌کریم است.

هدف این پژوهش«تاثیرپذیری راهبردی وصایای شهدای جنگ تحمیلی از آیات قرآن‌کریم»(مطالعه موردی شهدای شهر سمنان)(90 وصیت نامه) است. این پژوهش از نوع کاربردی بوده، و با بهره گیری از فرایند تحقیق کتابخانه ای داده ها را گردآوری و با روش کیفی توصیفی – تحلیلی به تجزیه و تحلیل پرداخته است. با بررسی وصایای شهدا مشخص گردید که بین آیات (21 آیه) استعمال شده و وصایای شهدا رابطه معناداری وجود دارد. نه تنها آیات استفاده شده صرفا تبرک و تیمنن نیست بلکه آگاهانه و توصیه‌های ایشان به نوعی منعکس کننده‌ی همان آیات و مضامین می‌باشد؛ وصایا در یازده مقوله کلی موضوع بندی و تحلیل شده اند؛ جهاد فی سبیل الله و شهادت طلبی، ایثار و فداکاری، آخرت باوری، حیات جاویدان، ولایت و ولایت مداری، جهاد درراه خدا، صبر و استقامت، وحدت وانسجام، وفای به عهد، آزمایش و امتحان الهی، نصرت و یاری خداوند و ... .. اجزای راهبرد وصایای شهدای دفاع مقدس که اقتباس از آیات قرآن را تشکیل می دهد .

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • فهرست منابع و مآخذ

    الف- منابع فارسی

    • قرآن کریم، ترجمه: ناصر مکارم شیرازی، قم، اسوه.
    • نهج البلاغه،(1380) (ترجمۀ محمد دشتی)، چاپ دوم، مشهد: نشر سنبله.
    • امام خمینی(رحمه­الله علیه)(1385)صحیفه امام،ج:13، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام (ره).
    • امام خمینی(رحمه­­الله علیه) (1379)، تحریر الوسیله، ج 1، قم، دارالعلم.
    • امام خامنه‌ای،(مدظله­العالی)(1375)، حدیث ولایت، تهران، سازمان مدارک فرهنگی انقلاب اسلامی.
    • آملی، جواد، مجله پاسدار اسلام اردیبهشت ماه 1392 شماره 377 مقاله، مؤمن و لزوم وصیت.
    • ابن فارس، احمد؛ (۱404ه)، معجم مقاییس اللغة، مصحح:  عبدالسلام محمد هارون؛ قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.
    • ابن منظور، محمد بن مکرم،(1414ق /1994م) لسان العرب، بیروت، دار صادر، سوم.
    • ابوداود، سلیمان بن اشعث سجستانی، سننابی‌داود، به کوشش سعید محمد اللحام، بیروت، دارالفکر، بی تا.
    • اطـیب، سـید عبدالحسین، (1378)، اطیب البیان فی تفسیر القـرآن‌، تـهران‌، اسلام‌، چ دوم.
    • انوری، حسن و همکاران، (1385)، فرهنگ روز سخن، چاپ دوم، تهران، انتشارات سخن.
    • چهاردولی، عباس، نام آور،داوود،(1398)،مدیریت راهبردی از منظر سیره شهدا، دانشگاه عالی دفاع ملی تهران.
    • حرعاملی، محمد بن حسن، (1409هـ)، وسائل الشیعۀ(تفصیل وسائل الشیعۀ الی تحصیل مسائل الشریعۀ)، قم، آل البیت لإحیاء التراث.
    • حسینی همدانی، سیدمحمدحسین،(1404ق/1994م)انواردرخشان، تهران، کتاب فروشی لطفی، اول.
    • داورپناه، ابوالفضل ،(1366)، انوارالعرفان فی تفسیر القرآن، تهران – ایران، انتشارات صدر.
    • راغب­اصفهانی، حسین بن محمد،(1412ق/ 1992م)مفردات الفاظ قرآن، بیروت، دارالعلم الدار الثقافیه،اول.
    • زبیدی، مرتضی‌. (١٣٧٣‌). تاج‌ العروس من جواهر القاموس. بیروت : التراث العربی.
    • زمخشری، محمود بن عمرو،(1998م) اساسالبلاغة، تحقیق: محمد باسل عیون السود، بیروت: دار الکتب العلمیة.
    • صیدانلو، فاطمه(1393)تحلیل محتوای وصایای شهدا با تکیه برقرآن وروایات( حجاب و عفاف.)
    • طالقانی، سید محمود، (1362) پرتوى از قرآن، چاپ چهارم،تهران: شرکت سهامی انتشار.
    • طاهری خرم‌آبادی‌، سید حسن. (١٣٨٠). جهاد در قرآن. قـم: دفـتر تبلیغات اسلامی. 
    • طاووسی،حسن، فاطمه عین الکمالی،(1395) شهید وشهادت از منظرقرآن،اولین کنفرانس ملی از ایثار تا شهادت.

     

    • طبرسی، فضل بن حسن، (1377) تفسیر جوامع الجامع، چاپ اول، تهران: انتشارات دانشگاه تهران و مدیریت حوزة علمیۀ قم.
    • (1372) مـجمع البـیان فی تفسیر القـرآن، انـتشارات ناصرخسرو، تهران.
    • فهیمی، مهدی، (1368)، فرهنگ جبهه، مشاهدات، تهران، دفتر پژوهش وگسترش فرهنگ جبهه.
    • قرشی، سید علی اکبر،(1377) احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، سوم.
    • کلینی، ابو جعفر‌ محمد‌ بن یعقوب،(1407 ق)الکافی،دار الکتب الإسلامیه،تهران،چاپ چهارم.
    • مصطفوی، حسن،(1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
    • مطهـری، مرتـضی، بی تا. قیام و انقلاب مهدی علیه السلام از دیدگاه فلسفه تاریخ ومقاله قـم، جامعه مدرسین حوزه علمیه، چاپ اول.
    • معرفت، محمد هادى، (1387ش) التفسیر الاثرى الجامع:، قم، التمهید.
    • معین محمد، (1363) فرهنگ معین، تهران، انتشارات امیرکبیر، چاپ ششم.
    • معیـن، محمـد، (1384)، فرهنگ معیـن. چاپ بیسـت و دوم، تهران: امیرکبیر.
    • مکارم شیرازی، ناصر،(1374ش) تفسیر نمونه، دارالکتب الاسلامی، تهران،( 1374ش/1995م).
    • موسییان، مریم- شهید و شهادت از دیدگاه قرآن و روایات و بررسی اجمالی زندگینامه جمعی از شهدای شهرستان طبس- پایان نامه کارشناس ارشد.
    • نوروزی، محمدتقی، (1385)، فرهنگ دفاعی- امنیتی، تهران، انتشارات سنا.
    • وصیتنامۀ کامـل شـهدای کهکیلویـه و بویر احمـد (دفتـر اول)واحـد انتشـار و آثـار و اسـناد شـهدا و ایثارگـران، (1388)، چـاپ اول، تهران: شاهد.