دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی
چکیده
نهادینگی قواعد رفتاری، الگوها و ساختارها که بتواند رفتار بازیگران را در یک منطقه تحت تأثیر قرار دهد نظم منطقهای نامیده میشود. هر چه میزان این نهادینگی بیشتر باشد، نظم از مطلوبیت بیشتری برخوردار است. ج.ا.ایران بازیگری است که حوزه قدرت خود را در سطح منطقهای تعریف کرده و تلاش دارد در شکلدهی به نظم منطقهای مطلوب نقش فعالی داشته باشد. این تحقیق از نوع کاربردی و رویکرد آن ترکیبی با روش توصیفی تحلیلی است. دادهها به دو روش کتابخانهای و میدانی از طریق پرسشنامه گردآوری شد و برای بررسی پایایی پرسشنامه محققساخته از آزمون آلفای کرونباخ در نرمافزار اس.پی.اس.اس بهره گرفته شده که نتایج آن معادل 942/0 محاسبه گردید . همچنین یک جامعهآماری 42 نفره که بهصورت هدفمند انتخاب شده بودند به سوالات پرسشنامه پاسخ دادند. نتایج تحقیق نشان داد این عوامل در 3 متغیر، 13 مؤلفه و 35 گویه قابل شناسایی است. اما وزندهی به این عوامل گام بعدی تحقیق بود که یافتهها حاکی از این بود که سه گویه: (1) درونزا کردن قدرت دفاعی و امنیتی و استحکامبخشی و تثبیت آن از سوی ج.ا.ایران، (2) تلاش برای تضعیف و یا حذف پیوندها و تعاملات منطقهای رژیم صهیونستی با بازیگران منطقهای در حوزه دفاعی و امنیتی و (3) ناتوانی آمریکا در حل معضلات دفاعی و امنیتی در منطقه؛ سه مولفة: (1) خوداتکایی داخلی، (2) حذف بازیگران مداخلهگر و (3) شکست سیاستهای منطقهای آمریکا و سه متغیر: (1) منطقهای، (2) داخلی و (3) بینالمللی بهترتیب از اهمیت و بنابراین از اولویت بیشتری برخوردار مییاشد.
اسدی، علیاکبر (1397) عربستان سعودی و نظم منطقهای: از هژمونیگرایی تا موازنهسازی، جستارهای سیاسی معاصر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال نهم، شمارة سوم.، صص: 52-27.
اسماعیلی، امیرمحمد، جاودانیمقدم، مهدی (1399)، بازخوانی مؤلفههای نظم نوین در حال شکلگیری در منطقه غرب آسیا در پرتو بیداری اسلامی، دوفصلنامۀ علمی مطالعات بیداری اسلامی، سال نهم، شمارۀ هجدهم، صص: 218-189.
بلامی، الکس. جی (1386) جوامع امن و همسایگان، ترجمة محمود یزدانفام و پریسا کریمی، تهران: پژوهشکده مطالعات راهبردی.
حاجییوسفی، امیرمحمد (1382)، جمهوری اسلامی ایران و نظام بینالملل دستخوش دگرگونی، فصلنامۀ راهبرد دفاعی، سال اول، شماره دوم، صص: 80-57.
دهشیری، محمدرضا، حسین، شاه مرادی (1399) عوامل تعیینکننده در نظم امنیتی غرب آسیا براساس نظریه موازنه همهجانبه، فصلنامۀ مطالعات روابط بینالملل، سال سیزدهم، شماره 49، صص: 108-75.
صدوقی، مرادعلی (1382)، ماهیت و روششناسی تدوین راهبرد دفاع ملی، فصلنامه راهبرد دفاعی، سال اول، شماره اول، صص: 50-31.
عبداللهخانی، علی (1394)، کاربست الگوهای امنیتی در سیاست منطقهای ج.ا.ایران، نمای راهبردی مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی (گروه دکترین و راهبردها)، سال سیزدهم، شمارة 16، صص: 1-18.
قاسمی، صفتالله (1396)، نظم مطلوب ج.ا.ایران در غرب آسیا، نمای راهبردی مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی (پژوهشکده دکترین، معماری دانا و ترازیابی قدرت)، سال پانزدهم، شمارة 11، صص: 1-17.
قدسی، امیر (1397) نظام ژئوپلیتیکی غرب آسیا و نظم مطلوب منطقهای ایران، فصلنامۀ مطالعات دفاعی استراتژیک، سال شانزدهم، شمارۀ 72، صص: 227-203.
کریمیپور، یدالله، ربیعی، حسین و یعقوبی، سیدمحمد (1398)، بررسی زمینههای همگرایی و واگرایی ایران و عربستان در چارچوب جغرافیای صلح، فصلنامه علمی- پژوهشی نگرشهای نو در جغرافیای انسانی، سال یازدهم، شماره چهارم، پاییز، صص: 324-307.
ماهپیشانیان، مهسا (1393) الگوی امنیتی مطلوب در خلیج فارس، امنیت رقابتی یا مشارکتی، تهران: اسرار دانش به سفارش معاونت دانش و پژوهش نیروی دریایی سپاه پاسداران.
نقدی، جعفر (1397) الگوی مرجعیت قدرت منطقهای ج.ا.ایران، نمای راهبردی مرکز تحقیقات راهبردی (پژوهشکده دکترین، معماری دانا و ترازیابی قدرت)، سال شانزدهم، شمارة 18، صص: 15-1.
ب- انگلیسی
Buzan, Barry, (2003), Regional Security Complex Theory in the Post-Cold War World, UK: Palgrave Macmillan.
Derrick Frazier& Robert Stewart-Ingersoll, (2010), Regional powers and security: A framework for understanding order within regional security complexes, European Journal of International Relations, 16(4), pp: 731–753.
Garzon, Jorge F., (2014), Hierarchical regional orders: An analytical framework, journal of policy modeling 36s, Pereira German Institute for Global and Area Studies.
نقدی, جعفر. (1401). شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر دستیابی ج.ا.ایران به نظم منطقهای مطلوب (غربآسیا) در حوزة دفاعی- امنیتی. مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 12(49 (زمستان 1401)), 54-29.
MLA
جعفر نقدی. "شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر دستیابی ج.ا.ایران به نظم منطقهای مطلوب (غربآسیا) در حوزة دفاعی- امنیتی", مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 12, 49 (زمستان 1401), 1401, 54-29.
HARVARD
نقدی, جعفر. (1401). 'شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر دستیابی ج.ا.ایران به نظم منطقهای مطلوب (غربآسیا) در حوزة دفاعی- امنیتی', مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 12(49 (زمستان 1401)), pp. 54-29.
VANCOUVER
نقدی, جعفر. شناسایی و اولویتبندی عوامل موثر دستیابی ج.ا.ایران به نظم منطقهای مطلوب (غربآسیا) در حوزة دفاعی- امنیتی. مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 1401; 12(49 (زمستان 1401)): 54-29.