آسیب شناسی تامین مالی صادرات غیرنفتی کشور با استفاده از رویکرد سه شاخکی (SBC)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار دانشگاه گنبد کاووس

2 عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی

چکیده

در این مطالعه آسیب‌شناسی تأمین مالی صادرات غیرنفتی کشور با استفاده از رویکرد SBC و از طریق روش‌های تحلیلی-توصیفی و پیمایشی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج حاصل از توزیع پرسش‌نامه‌ میان 45 صادرکننده منتخب نشان می‌دهد که بنگاه‌های صادراتی عموماً به سبب سه دسته عوامل محیطی (همچون نوسانات متغیرهای کلان اقتصادی به ویژه نرخ ارز، عدم گسترش روابط مالی و بانکی بین‌المللی، محدودیت وثیقه‌ای)؛ عوامل رفتاری یا عملکردی (ناشی از حجم پایین تسهیلات بانکی، اعتبارات بیمه‌ای و ضمانتی، بالا بودن نرخ سود تسهیلات بانکی و کارمزد بیمه‌نامه‌ها و ضمانت‌نامه‌ها و...) و عوامل ساختاری (عدم هماهنگی میان بانک توسعه صادرات، صندوق ضمانت صادرات، صندوق توسعه ملی ) با محدودیت مالی مواجه هستند. در ادامه درجه اهمیت چالش‌های احصا شده بر اساس آزمون ناپارامتریک رتبه‌بندی شده است که مهlترین آنها به ترتیب شامل بی‌ثباتی متغیرهای کلان اقتصادی (نرخ ارز و تورم)؛ ضعف روابط کارگزاری میان بانک‌های ایرانی و سایر کشورها؛ عدم بهره‌مندی از اعتبارات صادراتی فروشنده؛ مکفی نبودن تسهیلات سرمایه در گردش به واحدهای صادراتی؛ فقدان زیرساخت پیمان‌های پولی دوجانبه با کشورهای هدف صادراتی؛ بوده است. از مهمترین راهکارهای سیاستی می‌توان به مدیریت نوسانات بازار ارز، گسترش روابط بانکی و مالی کشور با نهادهای مالی خارجی، تدوین برنامه اجرایی کاهش ریسک ‌کشوری، گسترش منابع مالی صادراتی، کاهش هزینه‌های مالی صادرات، تدوین استراتژی توسعه صادراتی، حمایت از تأمین مالی صادرات صنایع کوچک و متوسط و دانش‌بنیان، بهره‌گیری از ظرفیت اعتبار خریدار در توسعه بازارهای صادراتی و گسترش دامنه ارائه خدمات نهادهای عمومی اعتبار صادراتی کشور به صادرات مجدد اشاره کرد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • منابع

    الف- فارسی

    • احمد زاده، خالد؛ حسن پور، یوسف و احمدی مهربانی، محمدرضا (1392). تدوین بسته حمایتی ارتقای نظام تأمین مالی شرکت‌های صادرکننده خدمات فنی و مهندسی در بازار کشورهای اسلامی. گزارش طرح پژوهشی مصوب مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
    • جعفری صمیمی، احمد؛ یحیی‌زاده فر، محمود و نجف پور، آرش (1395). تأثیر تامین مالی اسلامی بر صادرات در کشورهای منتخب. در مجموعه مقالات سیزدهمین کنفرانس بین‌المللی مهندسی صنایع (ص 992-997)، دانشگاه علوم و فنون مازندران، بابل، اسفند 1395، دانشگاه علوم و فنون مازندران.
    • خاکی، غلامرضا (1382). روش تحقیق در مدیریت. تهران: مرکز انتشارات علمی دانشگاه آزاد اسلامی.
    • دفتر مطالعات اقتصادی مرکز پژوهش‌های مجلس (1392). بررسی عملکرد صندوق ضمانت صادرات. تهران: مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی.
    • سکاران، اوما. روش‌های تحقیق در مدیریت. ترجمه: صائبی، محمد و شیرازی، محمود (1382). تهران: انتشارات مؤسسة عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
    • سمائی، سید رضا. (1388). تبیین ابزارهای تأمین مالی و نقش آن در توسعه صادرات کشور. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، داشکده مدیریت و اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس.
    • شهرآیینی، آرش و آقازاده، مجید (1386). شناخت روش‌های نوین تأمین مالی صادرات خدمات فنی و مهندسی. در مجموعه مقالات برگزیده سیزدهمین همایش ملی توسعه صادرات غیر نفتی کشور (ص 47-61). اتاق بازرگانی و صنایع و معادن، تبریز، مهر 1386، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تبریز.
    • محمدی، حبیب‌اله (1388). بررسی نحوه تأمین مالی صادرات بخش خصوصی از طریق منابع خارجی. گزارش طرح پژوهشی انجمن علمی بازرگانی ایران، اتاق بازرگانی و صنایع و معادن تهران.
    • مزینی، امیر حسین؛ قربانی، سعید و صلح خواه، نسرین (1392). طراحی الگوی عملیاتی تأمین مالی بخش صادرات با استفاده از صکوک در اقتصاد ایران. فصلنامه پژوهش‌های اقتصادی (رشد و توسعه پایدار)، دوره 13، شماره 2، ص 205-233.
    • میرمحمدی، سید محمد. (1365). نقش بیمه‌های صادراتی و اهمیت آن در توسعه صادرات. تهران: دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی.
    • نوروزی، بیتا؛ فیض مهدوی، شراره و محبی، حمیدرضا (1391). شناسایی فرصت‌ها و زمینه‌های تأمین مالی بانک توسعه اسلامی در راستای توسعه صادرات به بازار کشورهای عضو. گزارش طرح پژوهشی مصوب مؤسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.

    ب- انگلیسی

     

    • Auboin, M. & Engemann, M. (2013). Testing the Trade Credit and Trade Link: Evidence from Data on Export Credit Insurance. Staff Working Paper.
    • Aleksandr, K.  & Boris, P. (2017). Export and its Financing in The SME Segment: Case Study from Slovakia. Journal of Competitiveness, 9 (1), 20 – 35.
    • Democratic staff of the Joint Economic Committee of UNITED STATES (2015). The Role of The Export-Import Bank. UNITED STATES CONGRESS.
    • Ezell, S. (2011). Understanding the Importance of Export Credit Financing to U.S. Competitiveness. The Information Technology and Innovation Foundation.
    • Galetti, B. & Hiratuka, C. (2019). Export financing: an evaluation of the impacts of Brazilian public programs. Revista de Economia Contemporânea, 3(2), 17 – 31.
    • Gupta, & Kumar, K. (2013). Study of Export Trade Financing in India with Particular Reference to Commercial Banks: Problems and Prospects. MPRA Paper, 13(4), 1 – 26.
    • Ilias, S. (2012). Export-Import Bank: Background and Legislative Issues. Congressional Research Service.
    • Janus, H. (2019). Improving the Funding of Export Transactions Considerations for a comprehensive Export Promotion System. German Economic Team Belarus Policy Paper Series.
    • Liston, D.P. & McNeil, L. (2013). The impact of trade finance on international trade: Does financial development matter. Research in Business and Economics Journal, 8(4), 36 – 54.
    • Nannan, Q. (2015). Research on the Legal System of the Export Credit Insurance in China’s Foreign Trade. Voice of the Publisher, 1(4), 41-45.
    • Polat, A. & Yesilyaprak, M. Export Credit Insurance and Export Performance: An Empirical Gravity Analysis for Turkey. International Journal of Economics and Finance, 9(8), 12-24.
    • Willsher, R. (1995). Export Finance Risks, Structures and Documentation. Palgrave Macmillan, united kingdom.