2
مدیر آموزش دانشکده دفاع ملی دانشگاه عالی دفاع ملی
چکیده
در جنگ شهری مواضع ثابتی وجود ندارد و جنگ در یک محیط کاملاً پیچیده و چندبعدی هدایت می‌شود. در جنگ شهری با جلب اعتماد و حمایت مردم در قالب طرح‌های مردم‌یاری می‌توان زمینه اشراف اطلاعاتی علیه دشمن را فراهم آورده و از غافلگیری‌ها جلوگیری نمود. جنگ شهری به علت شاخصه‌ها و ویژگیهای خاص خود نیاز به سلاح‌های ویژه دارد. هدف اصلی این مقاله تبیین ملاحظات و ویژگیهای جنگ شهری است. ابزار گردآوری، پرسشنامه و اسناد و مدارک است که به روش زمینه‌ای موردی و با رویکرد کمی انجام‌شده و از نوع کاربردی است. جامعه نمونه 50 نفر و روش جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای، مصاحبه عمیق و پرسشنامه است. با توجه به چیستی و چرایی جنگ و همچنین با توجه به الگوهای حاکم بر هر جنگ می‌توان ادعا نمود که هر جنگی علاوه بر ملاحظات و ویژگیهای عمومی دارای ملاحظات و ویژگیهای خاص خود می‌باشد، بر اساس نتایج تحقیق ملاحظات خاص جنگ شهری عبارت‌اند از: استفاده صحیح از زمین، تأمین، پشتیبانی متقابل، پدافند دورادور، پدافند در عمق، قابلیت انعطاف، حداکثر بهره‌برداری از عملیات آفندی، پراکندگی، استفاده از زمان موجود، تهیه و هماهنگ کردن طرح‌های پشتیبانی. تجارب جنگ شهری سوریه حکایت از این دارد که ویژگیهای مهم جنگ شهری عبارت‌اند از: پیچیدگی، تنوع صحنه، تنوع طرح‌های جنگی، تنوع ادوات و تسلیحات، تلفات انسانی بالا، تبعات ژئوپلیتیکی، هزینه‌بر و زمان‌بر بودن، نقش مهم فضای مجازی و اینترنت، نقش گروهای معاند و مخالف.
اصغریان جدی، احمد (1392)، الزامات معمارانه در دفاع غیرعامل پایدار، تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
جمشیدی، محمدحسین (1375)، مقاله جنگ شهرها، فصلنامه تاریخ جنگ، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، سال پنجم، شماره 11، بهار 1375، صص 65-46.
شکویی، حسین (1387)، دیدگاه‌های نو در جغرافیای شهری، جلد اول، تهران: سمت.
عزیزی، محمدمهدی و برنافر، مهدی (1390)، فرایند مطلوب برنامه‌ریزی شهری در حمله‌های هوایی از دیدگاه پدافند غیرعامل، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات شهری (دانشگاه کردستان)، سال اول، شماره اول، زمستان 1390، صص 119-97.
کاظمی، موسی (1380)، تحلیل آماری جنگ شهرها (از تهاجم ارتش عراق به ایران تا آتش‌بس)، تأملی در جنگ ایران و عراق چند مسئله‌ی راهبردی (مجموعه مقالات)، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات جنگ، صص 171-154.
کالن، گوردون (1391)، گزیده منظر شهری، ترجمه: دکتر منوچهر طبیبیان، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
مراد پیری، هادی (1393)، پروژه تحقیقاتی با موضوع: بررسی و مستندسازی جنگ شهرها و حملات موشکی در دفاع مقدس و اکتشاف راهبردهای آن، تهران، مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی.
موحدینیا، جعفر (1387)، اصول و مبانی پدافند غیرعامل، تهران: انتشارات دانشگاه صنعتی مالک اشتر.
هاشمی فشارکی، سید جواد و شکیبامنش، امیر (1390)، طراحی شهری از منظر دفاع غیرعامل، تهران: انتشارات بوستان حمد.
)
