اِعمال حکمرانی خوب نیازمند توجه و بررسی نهادهای مختلف در سطح کشور است. دانشگاه به‌عنوان یک نهاد آموزشی در سطح عالی، نیازمند شناسایی و ارزیابی ابعاد و مولفه‌های حکمرانی خوب دانشگاهی در جهت پیاده‌سازی آن به منظور ارتقای توسعه دانشگاه‌ها است. این پژوهش با هدف بررسی مطالعات انجام‌شده در جهت شناسایی ابعاد و مؤلفه‌های حکمرانی خوب دانشگاهی انجام شد. روش پژوهش حاضر کیفی و از نوع فراترکیب بوده است. جامعه پژوهش شامل کلیه منابع مرتبط با حکمرانی خوب دانشگاهی طی سال‌های 2000 تا ۲۰۲۰ به تعداد ۸۹۲ منبع بود که ابتدا تعداد ۹۶ منبع بر اساس چکیده انتخاب شد. سپس ۶۴ منبع بر اساس محتوا گزینش شد که درنهایت ۴۲ منبع به عنوان منابع مرتبط، به روش تحلیل تم مورد بررسی قرار گرفت. به منظور بررسی کیفیت داده‌ها، اعتبار (باورپذیری) و اعتماد (اطمینان‌پذیری) یافته‌ها تأمین‌شده است. براساس کدگذاری و ترکیب مقالات، حکمرانی خوب دانشگاهی در ۷ بُعد و ۱۹ مولفه طبقه‌بندی شد که عبارتند از: بعد مدیریتی با مولفه‌های (مدیریت جامع، مشارکت ذینفعان، جهت گیری اجماع، نظارت و کنترل، استقلال و خودگردانی)؛ بعد اخلاقی با مولفه‌های (عدالت و انصاف، اخلاق و صداقت، پاسخگویی، مسئولیت‌پذیری)؛ بعد قانونی با مولفه‌های (شفافیت، حاکمیت قانون)؛ بعد عملکردی با مولفه‌های (اثربخشی و کارایی، تحرک و پویایی دانشگاهی، کیفیت)؛ بعد سازمانی با مولفه‌های (ماموریت و اهداف، ساختار)؛ بعد منابع با مولفه‌های (سرمایه انسانی، منابع مالی)؛ بعد فرهنگ با مولفه (فرهنگ سازمانی مناسب).
احمدی رضایی، حسین (۱۳۹۲)،بررسی ساختار راهبری دانشگاه‌ها: مقایسه هیئت حاکمه دانشگاه آزاد اسلامی با نظام آموزش عالی کشورهای خاورمیانه،اولین کنفرانس ملی جایگاه مدیریت و حسابداری در دنیای نوین کسب‌وکار، اقتصاد و فرهنگ، علی‌آباد کتول، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علی‌آباد کتول ]۴۱[.
احمدی رضایی، حسین؛ اجتهادی، مصطفی؛ قورچیان، نادرقلی و محمدداودی، امیرحسین (۱۳۹۴)، حاکمیت خوب دانشگاهی: بررسی وضعیت خودگردانی و پاسخگویی در دانشگاه آزاد اسلامی، اولین همایش ملی پیشرفت‌ها و چالش‌ها در علوم، مهندسی و فناوری، شیراز، موسسه عالی علوم و فناوری خوارزمی ]۳۷[.
احمدی رضایی، حسین؛ اجتهادی، مصطفی؛ قورچیان، نادرقلی و محمدداودی، امیرحسین (۱۳۹۵)، نظام پاسخگویی راهی برای دستیابی به حاکمیت خوب دانشگاهی، کنفرانس بینالمللی نخبگان مدیریت ]۳۴[.
احمدی رضایی، حسین؛ اجتهادی، مصطفی؛ قورچیان، نادرقلی و محمدداودی، امیرحسین (۱۳۹۶)، ارزیابی وضعیت حاکمیت خوب دانشگاهی با استقلال سازمانی و قابلیت پاسخگویی، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی، دوره ۸، شماره ۲۹، صص 202-179، ]۳۳[.
احمدی رضایی، حسین و مالکی، فائزه سادات (۱۳۹۴)،سیاست‌گذاری در آموزش عالی با رویکرد حکمرانی (خوب)، تهران: موسسه انتشاراتی مشکوه دانش.
افخمی روحانی، حسین؛ رحمان سرشت، حسین و مرجانی، شهره (1393)، حکمرانی دانشگاهی و ارزیابی پرتالها و وبگاهها، نامه آموزش عالی، سال هفتم، شماره 28، صص 96-75، ]۴۰[.
امیری فرجآبادی، جعفر؛ ابوالقاسمی، محمود و سلیمانی، سعید (۱۳۹۷)، بررسی همگرایی حکمرانی دانشگاهی و کنش‌های شبه تجاری در آموزش عالی ایران، آموزش عالی ایران، سال دهم، شماره چهارم، صص 86-61، ]۳۱[.
جاهد، حسینعلی و نایینی، سید محمدکاظم (1396)، نقد حکمرانی بر دانشگاه‌ها از منظر ایجاد چالش در استقلال دانشگاهی از زمان تأسیس وزارت علوم و آموزش عالی، اولین کنفرانس حکمرانی و سیاست‌گذاری عمومی، تهران، دانشگاه صنعتی شریف-پژوهشکده سیاست‌گذاری علم، فناوری و صنعت دانشگاه صنعتی شریف -اندیشکده مطالعات حاکمیت و سیاست‌گذاری دانشگاه صنعتی شریف.
حجازیفر، سعید؛ رهنورد، فرج‌الله؛ لطیفی، میثم و طاهرپور کلانتری، حبیبالله (۱۳۹۶)، بررسی مطالعات حاکمیت اسلامی در ایران با استفاده از روش فراترکیب، فصلنامه مدیریت سازمانهای دولتی، ۶ (۱)، صص 110-75.
حسینی، سید علی؛ رحمانی، علی و کمرئی، مرضیه (۱۳۹۴)، تدوین مدلی برای راهبری دانشگاهی، فصلنامه حسابداری دولتی، دوره ۲، شماره ۲: 70-59.
داداش کریمی، یحیی؛ میرسپاسی، ناصر و نجف بیگی، رضا (۱۳۹۸)، طراحی مدل حکمرانی آموزش عالی کشور، فصلنامه مدیریت سازمانهای دولتی، دوره ۷، شماره ۳، صص 27-10، ]۳۰[.
ذاکرصالحی، غلامرضا (۱۳۹۷)، مسائل آموزش عالی ایران، تهران: پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی.
رحمانی، نیره؛ پورکریمی، جواد؛ دیالمه، نیکو و خنیفر، حسین (۱۳۹۷)، مؤلفه‌های رهبری حکمتمحور: یک مطالعه فراترکیب، فصلنامه مدیریت سازمانهای دولتی، سال هفتم، شماره ۱ (پیاپی ۲۵)، صص 40-27.
رونقی، محمدحسین؛ محمودی، جعفر و ابوالقاسمی، امیر (1394)، اندازه‌گیری بلوغ حاکمیت دانشگاهی، اندیشه مدیریت راهبردی، سال نهم، شماره 2 (پیاپی 18)، صص 156-135، ]۳۶[.
زاهدی، شمسالسادات و چیتساز، علی (1386)، مبانی و چالش‌های نظری به‌کارگیری الگوهای مدیریتگرا در دانشگاه، فصلنامه مطالعات مدیریت بهبود و تحول، دوره 14، شماره 56، صص 18-1، ]۴۲[.
سلطانینژاد، احمد و گودرزی، سهیل (1396)، فناوری اطلاعات و تحول در مفهوم حکمرانی خوب، فصلنامه سیاست، دوره 47، شماره 1: 97-79.
صباغیان، علی (۱۳۹۸)، الزامات و پیامدهای تحول حکمرانی آموزش عالی در اروپا، فصلنامه سیاست‌گذاری عمومی، دوره ۵، شماره ۲، صص 247-229، ]۲۹[.
عبدالهی، بیژن و موسوی امیری، سیده طیبه (1396)، واکاوی نقش اخلاق حرفهای در حکمرانی دانشگاهی، فصلنامه صنعت و دانشگاه، سال دهم، شماره‌های 35 و 36، صص 86-73، ]۳۲[.
فتحالهی، احمد؛ یمنی، محمد؛ صباغیان، زهرا؛ فراستخواه، مقصود و قاضی طباطبایی، محمود (1393)، تحلیل محتوایی برنامههای پنج‌گانه توسعه ایران با توجه به مقولههای الگوهای حکمرانی آموزش عالی، فصلنامه انجمن آموزش عالی ایران، سال ششم، شماره چهارم، صص 83-47، ]۳۹[.
فراستخواه، مقصود (۱۳۸۸)، دانشگاه و آموزش عالی: منظرهای جهانی و مسئله‌های ایرانی، تهران: نشر نی.
قورچیان، نادرقلی و احمدی رضایی، حسین (۱۳۹۳)، حکمرانی دانشگاه‌های تراز جهانی؛ ضرورت یا نیاز، فصلنامه آینده‌پژوهی مدیریت، ۲۵ (۱)، صص 34-23، ]۳۸[.
کارگر زنجانی، علی (۱۳۹۵)، مقایسه نظام پاسخگویی دانشگاه آزاد اسلامی با دانشگاه‌های خصوصی ۶ کشور آسیایی، اولین همایش ملی رویکردهای نوین در حسابداری و مدیریت، ]۳۵[.
ب. منابع انگلیسی
Altbach, P. & Salmi, J. (Eds) (2011). The road to academic excellence: The making of world-class research universities. Washington DC: World Bank. [23]
Blackman, D. and Kennedy, M. (2009). Knowledge management and effective university governance, Journal of knowledge management, VOL 13, NO 6, pp: 547-563. [25]
Burns, A. (2007). Corporate Governance: Model Statements for Inclusion in Annual Reports. Annex J. [26]
Carnegie, G. D. & Tuck, J. (2010). Understanding the ABC of University Governance. Australian Journal of Public Administration, 69 (4): 431-441. doi: 10.1111/j.1467-8500.2010. 00699. [24]
Carney, S. (2006). University Governance in Denmark: from democracy to accountability? European Educational Research Journal, Volume 5, pp: 221-233. [27]
Carolyn, Ch. D. (2013). The Virginia Commission on Higher Education Board Appointments: The Impact of Legislative Reform on Public University Governance. [19]
Chan, S. J., & Yang, C. Y. (2017). Governance styles in Taiwanese universities: Features and effects. International Journal of Educational Development.
Chappell C.D. (2013), The Virginia Commission on Higher Education Board Appointments: The Impact of Legislative Reform on Public University Governance, George Mason University, ProQuest LLC.
Dill, D. D. (2017). Academic Governance: A US Perspective on External, Internal, and Collegial Models. In Sendai: JAHER Annual Conference Symposium. [13]
Fatmasari, R. (2017). Good University Governance, Is It Necessary? Asian Journal of Education and e-Learning, Volume 05– Issue 03, pp: 103-106. [12]
Finfgeld, D, L., (2003). “Meta synthesis: The state of the art—so far”. Qualitative Health Research 13(7): 893-904.
Gaventa, J. (2006). Triumph, Deficit or Contestation? Deepening the'Deepening Democracy' Debate' Institute of Development Studies (IDS).Working Paper 264, July 2006. Retrieved from www. Ids.ac. uk/ids/bookshop.
Giebels, D. Van; Buuren, A., Edelenbos J. (2013), "Ecosystem-Based Management in the Wadden Sea: Principles for the Governance of Knowledge", Journal of Sea Research, Article in press. Vol. 82, pp. 176-187.
Gillam, M. (2010). Exploring the impact of the Clinger-Cohen Act on information technology governance: A phenomenological study. D. 3405503, University of Phoenix, United States, Arizona.
Gohari, S. and Halsen, T. (2016). Understanding the Governance System in the Campus Development; the Cases of Norwegian University of Life Sciences and Norwegian University of Science and Technology, Procedia Engineering, Volume 161, pp: 2115-2120. [14]
Hanifah (2018). Good University Governance Analysis Implementation on Private University in West Java Indonesia, International Conference of Organizational Innovation. [9]
Huang, F. (2018). University governance in China and Japan: Major findings from national surveys, International Journal of Educational Development, 63, pp: 12-19. [11]
Januri & Saragih, F. and Sari, E. N. (2018). Factors Affecting Good University Governance: The Concept of Theoretical. International Journal of Scientific Engineering and Research, Volume 6 Issue 2, pp: 27-31. [7]
Junita, I. and Magdalena, N. (2014) Maximizing Stakeholders Value through Good University Governance (GUG) in Higher Education Institutions. In: The 2nd 2014 IBEA International Conference on Business, Economic and Accounting, 26-28 March 2014, Hongkong. [17]
Kennedy, K. (2003). Higher Education Governance as a Key Policy Issue in the 21st Century. Educational Research for Policy & Practice, 2 (1): 55.
Lieharyani, D. C. U. & Hari Ginardi, R. V. & Ambarwati, R. and Multazam, M. T. (2019). Assessment for good university governance in higher education focus on align strategy business with it at big data era, 1st International Conference on Advance and Scientific Innovation. [3]
Maldonado, Nicole, (2010). "The World Bank’s evolving concept of good governance & Its Impact on Human Rights", Stockholm, Access in: http://web.worldbank.org/wb site/external/menaex
Maria Eliophotou Menon (2003). Student Involmement in University Governance: A Need for Negotiated Educational Aims? Tertiary Education and Management, volume 9, pp: 233–246. [28]
Naidoo, M. B. L. L. B. (2011). Corporate Governance-fairness, accountability and transparency. Accountancy SA, 37.
Negara, H. K. S and Purnamasari, D. I. (2018). Implementation of Good University Governance Principles in Managing New Universities Assets, International Journal of Computer Science and Network, Volume 7, Issue 5, PP: 304-310. [6]
(2017). On the Edge: Securing a Sustainable Future for Higher Education (Vol. 2017).
O'Malley, Michael F. (2012) University and the State in Ireland: from a negotiated exchange relationship based on trust to prescriptive requirements in university governance. PhD thesis, National University of Ireland Maynooth. [20]
Pettai V. and Illing E. (2004) Governance and Good Governance" Journal of Humanities and Social Sciences, 8, No 4.
Pippidi, A. M. and Dusu, A. E. (2011). Civil society and control of corruption Assessing governance of Romanian public universities. International Journal of Educational Development, 31, pp: 532-546. [21]
Quyên, D. T. N (2014). Developing university governance indicators and their weighting system using a modified Delphi method, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 141, pp: 828 – 833. [18]
Rahayu, A. P. & Subagiyo, L. & Rahayu, S. M. and Sjamsir, H. (2018). The Principles of Good University Governance at Islamic Muhammadiyah University of East Borneo, The Journal of Social Sciences Research, Vol. 4, Issue. 10, pp: 200-204. [4]
Risanty, R. & Kesuma, S. (2019). Good university governance: experience from Indonesian university, Journal Perspektif Pembiayaan dan Pembangunan Daerah, 6. No.4. pp: 515-524. [1]
Rymarzak, M. & den Heijer, A. & de Magdaniel, F. T. and Monique A. (2018). University governance: effects on campus strategies and university performance, European Real Estate Society. [8]
Sandelowski M, Barros J. (2007). Handbook for synthesizing qualitative research, Springer publishing company Inc.
Salmi, J. (2011). New World-Class Universities: Cutting Through the hype. [22]
Sari, M. & Qorib, M. & Harahap, S. H. and Jufrizen (2018). Good Governance in Private University in Medan City, International Journal of Research in Business and Social Science, 7(4), pp: 21-29. [5]
Trakman, L. (2008). Modelling University Governance. Higher Education Quarterly, 62 (1-2): 63-83. [doi: 10. 1111/j. 1468-2273. 2008. 00384. x].
Wang, H. & Rosenau, J. (2009). China and Global Governance. Asian Perspective, 33 (3): 5.
Wardhani, R. S. & Marva, T. & Fuadah., L. & Siddik, S. and Awaluddin, M. (2019). Good university governance: budgeting participation and internal control. Asia-Pacific Management Accounting Journal, v. 14, n. 1, pp: 1-18. [2]
Zaman, K. (2015). Quality guidelines for good governance in higher education across the globe. Pacific Science Review B: Humanities and Social Sciences, 1(1), pp 1-7. [16]
)
