تدوین و اولویت‌بندی راهبردهای سازمانی در شرایط تحریم‌های اقتصادی (مطالعه موردی: شرکت تولید ترانسفورماتور)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی شیراز، شیراز، ایران

2 بخش مدیریت، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

چکیده

عوامل درونی و بیرونی سازمان‏ها و در نتیجه چالش‌های کسب‌و‌کار در مواجهه با شرایط تحریم‌های اقتصادی به سرعت تغییر نموده و برنامه‏‌های راهبردی را کم‌اثر می نمایند. تحلیل SWOT می‏تواند در زمان بروز اینگونه بحران‏ها، به سازمان‏ها در ارزیابی، بازنگری و ارتقاء برنامه‏های راهبردی کمک نماید. اما تحلیل SWOT قادر به ارزیابی جامع عوامل راهبردی نبوده و اولویت‌بندی دقیقی از راهبرد‌ها براساس اهمیت آن‌ها ارایه نمی‌دهد. هدف این مطالعه، بهنگام سازی و ارتقاء برنامه راهبردی سازمان در شرایط تحریم‌های اقتصادی با بکارگیری یکپارچه‌ تحلیل SWOT و روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره تحت عدم قطعیت فازی است. این هدف در قالب یک مدل ریاضی ترکیبی، برای ارتقای کیفیتِ تحلیل SWOT، صورت گرفته و در یک سازمان صنعتی فعال در تولید ترانسفورماتور بکارگیری و آزمون شده است. در این فرآیند، با استفاده از روش دلفی و تحلیل SWOT، عوامل محیطی استخراج و راهبرد‌های سازمانی بازنگری گردیده است. سپس فرآیند تحلیل شبکه‌ جهت وزن‏دهی عوامل و روش‌های تاپسیس، ویکور و کاپراس تحت شرایط فازی جهت رتبه‌بندی راهبرد‌ها و اعتبارسنجی آنها استفاده شده است. همچنین سازگاری نتایج و همبستگی بین آنها بررسی شده است. نتایج حاصل از مطالعه موردی این تحقیق (براساس فرآیند اعتبارسنجی)، حاکی از کارایی و کاربردی بودن مدل ارئه شده است. مدل پیشنهادی می‌تواند برای بهنگام‌سازی و ارتقاء راهبرد‌های سازمانی در شرایط تحریم در سایر شرکت‌های صنعتی کشور نیز بکارگرفته شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • فهرست منابع و مآخذ

    الف. منابع فارسی

    • نیکوگفتار، حمیدرضا و ردادی، علی (1394)، «تحلیل راهبردی تحریم‌های تحمیلی بر جمهوری اسلامی ایران (مبتنی بر -الگوی واردن)»، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 18(67)، صص96-75.
    • پیغامی، عادل؛ سمیعی‌نسب، مصطفی؛ سلیمانی، یاسر و حسین­زاده ‌یزدی، سید سعید (1394)، «جستارهایی در اقتصاد مقاومتی: تحریم‌های اقتصادی ایران، مبانی، ابعاد و راهکارها»، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
    • مهدیلو، علی؛ ابوالحسنی هیستانی، اصغر و رضایی، محسن (1398)، «رتبه‌بندی انواع تحریم‌های اقتصادی و برآورد شاخص مخاطرات تحریم با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی»،فصلنامه علمی نظریه‌های کاربردی اقتصاد، 6(2)، صص72-47.
    • کیومرثی، مسعود؛ احمدی شادمهری، محمدطاهر؛ سلیمی‌فر، مصطفی و ابریشمی، حمید (1398)، «بررسی اثر تحریم‌های مالی و انرژی بر شکاف تولید در اقتصاد ایران»،‌ پژوهش‌های ‌اقتصادی ‌ایران، 24(79)، صص66-33.
    • آقایی، مجید؛ رضاقلی‌زاده، مهدیه و محمدرضایی، مجید (1397)، «بررسی تأثیر تحریم‌های اقتصادی و تجاری بر روابط تجاری ایران و کشورهای شریک عمده تجاری»، مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، 8(28)، صص 68-49.
    • مهرگان، علی و کردبچه، حمید (1396)، «بررسی آثار کوتاه‌مدت و بلندمدت تحریم کالاهای سرمایه‌ای وارداتی بر تولید ناخالص داخلی»، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 6(22)، صص 209-197.
    • آذربایجانی، کریم؛ طیبی، سید کمیل و صفادرگیری، حلیمه (1394)، «اثر تحریم‌های اقتصادی ایالات ‌متحده و اتحادیه اروپا بر تجارت دوجانبه ایران و شرکای عمده تجاری آن: کاربرد مدل جاذبه»، تحقیقات اقتصادی، 50(3)، صص562-539.
    • طغیانی، مهدی ودرخشان، مرتضی (1393)، «تحلیل عوامل تأثیرگذاری تحریم‌های اقتصادی بر ایران و راهکارهای مقابله با آن»، فصلنامه علمی-پژوهشی راهبرد، 23(73)، صص146-115.
    • باقری، محسن؛ مهدوی، سهیلا و شریف‌نژاد، مریم (1393)، «بررسی تأثیر تحریم‌های اقتصادی بر عملکرد عوامل داخلی در صنایع کوچک و متوسط استان لرستان طی سال‌های 1380 تا 1391»، مدیریت بهره‌وری، دوره2،8(29)، صص82-61.
    • گرشاسبی، علیرضا و یوسفی، مجتبی (1395)، «بررسی اثرات تحریم بین‌المللی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران»، فصلنامه تحقیقات مدل‌سازی اقتصادی، 7(25)، صص 182-129.
    • عسگری، ناصر؛ قاسم‌آبادی، اسماعیل و ضرغامی، حمیدرضا (1398)، «شناسایی و ارزیابی چالش‌های سامانه خرید در زنجیره تأمین یک سازمان دفاعی: تحریم، اختلالات و الزامات خرید»، مطالعات بین‌رشته‌ای دانش راهبردی، 9(35)، صص136-113.
    • مؤمنی، منصور (1396)، «مباحث نوین تحقیق در عملیات»، ناشر مؤلف.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Dyson, R. G. (2004). Strategic development and SWOT analysis at the University of Warwick. European journal of operational research, 152(3), 631-640.
    • Yüksel, İ., & Dagdeviren, M. (2007). Using the analytic network process (ANP) in a SWOT analysis–A case study for a textile firm. Information sciences, 177(16), 3364-3382.
    • Finley, M. I. (1972). History of the Peloponnesian war. Penguin UK.
    • Hufbauer, G. C., Schott, J. J., & Elliott, K. A. (1990). Economic sanctions reconsidered: Supplemental case histories (Vol. 2). Institute for International Economics.
    • Nincic, M., & Wallensteen, P. (Eds.). (1983). Dilemmas of economic coercion: Sanctions in world politics. Praeger Publishers.
    • Nakhli, S., Rafat, M., Bakhshi Dastjerdi, R., Rafei, M. (2020). A DSGE Analysis of Sound Reactions in the Economic Sanctions Atmosphere: Evidence from Central Bank of Iran. Iranian Journal of Economic Studies. doi: 10.22099/ijes.2020.36182.1643
    • Bolgorian, M., & Mayeli, A. (2019). Banks' characteristics, state ownership and vulnerability to sanctions: Evidences from Iran. Borsa Istanbul Review, 19(3), 264-272.
    • Ghorbani Dastgerdi, H., Yusof, Z. B., & Shahbaz, M. (2018). Nexus between economic sanctions and inflation: a case study in Iran. Applied Economics, 50(49), 5316-5334.
    • Gharehgozli, O. (2017). An estimation of the economic cost of recent sanctions on Iran using the synthetic control method. Economics Letters, 157, 141-144.
    • Moret, E. S. (2015). Humanitarian impacts of economic sanctions on Iran and Syria. European Security, 24(1), 120-140.
    • Sevkli, M., Oztekin, A., Uysal, O., Torlak, G., Turkyilmaz, A., & Delen, D. (2012). Development of a fuzzy ANP based SWOT analysis for the airline industry in Turkey. Expert systems with Applications, 39(1), 14-24.
    • Babaesmailli, M., Arbabshirani, B., & Golmah, V. (2012). Integrating analytical network process and fuzzy logic to prioritize the strategies–a case study for tile manufacturing firm. Expert Systems with Applications, 39(1), 925-935.
    • Hatami-Marbini, A., Tavana, M., Hajipour, V., Kangi, F., & Kazemi, A. (2013). An extended compromise ratio method for fuzzy group multi-attribute decision making with SWOT analysis. Applied Soft Computing, 13(8), 3459-3472.
    • Shahabi, R. S., Basiri, M. H., Kahag, M. R., & Zonouzi, S. A. (2014). An ANP–SWOT approach for interdependency analysis and prioritizing the Iran׳ s steel scrap industry strategies. Resources Policy, 42, 18-26.
    • Shakerian, H., Dehnavi, H. D., & Ghanad, S. B. (2016). The implementation of the hybrid model SWOT-TOPSIS by fuzzy approach to evaluate and rank the human resources and business strategies in organizations (case study: road and urban development organization in Yazd). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 230, 307-316.
    • Marttunen, M., Lienert, J., & Belton, V. (2017). Structuring problems for Multi-Criteria Decision Analysis in practice: A literature review of method combinations. European Journal of Operational Research, 263(1), 1-17.
    • Arsić, S., Nikolić, D., & Živković, Ž. (2017). Hybrid SWOT-ANP-FANP model for prioritization strategies of sustainable development of ecotourism in National Park Djerdap, Serbia. Forest Policy and Economics, 80, 11-26.
    • Shahba, S., Arjmandi, R., Monavari, M., & Ghodusi, J. (2017). Application of multi-attribute decision-making methods in SWOT analysis of mine waste management (case study: Sirjan's Golgohar iron mine, Iran). Resources Policy, 51, 67-76.
    • Solangi, Y. A., Tan, Q., Mirjat, N. H., & Ali, S. (2019). Evaluating the strategies for sustainable energy planning in Pakistan: An integrated SWOT-AHP and Fuzzy-TOPSIS approach. Journal of Cleaner Production, 236, 117655.
    • Mazloum Vajari, S., Masoudi Asl, I., Hajinabi, K., & Riahi, L. (2019). An ANP and MULTIMOORA-Based SWOT Analysis for Strategy Formulation. Iranian Journal of Optimization, 11(2), 161-176.
    • Sarfaraz, A. H., Shyojaie, A. A., & Abedzadeh, M. D. (2019). Ranking the Strategies with Using SWOT and Fuzzy Analytical Network Process (The Case Study: A Company Producing of Pharmaceutical Raw Materials). Industrial Management Journal, 11(3), 543-560.
    • Shahanipour, S., Amindoust, A., Sahraian, K., & Beiranvand, S. (2020). Identification and prioritization of human resource strategies with employees’ creativity approach in administrative organizations using SWOT–ANP. OPSEARCH, 57(1), 119-143.
    • Rowe, H., Mason, R., & Dickel, K. (1982). Strategic Management and Business Policy. A Metodological Aproach. Academy of Management Review, 8(1), 167-169.
    • David, F. R., & David, F. R. (2013). Strategic management: Concepts and cases: A competitive advantage approach. Pearson.
    • Saaty, T.L., 1996. Decision making with dependence and feedback: The analytic network process. RWS Publications.
    • Chen, C. T. (2000). Extensions of the TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment. Fuzzy sets and systems, 114(1), 1-9.
    • Opricovic, S. (2011). Fuzzy VIKOR with an application to water resources planning. Expert Systems with Applications, 38(10), 12983-12990.
    • Zavadskas, E. K., & Antucheviciene, J. (2007). Multiple criteria evaluation of rural building's regeneration alternatives. Building and Environment, 42(1), 436-451.
    • Eghtesadifard, M., Afkhami, P., & Bazyar, A. (2020). An integrated approach to the selection of municipal solid waste landfills through GIS, K-Means and multi-criteria decision analysis. Environmental Research, 109348.
    • Tavana, M., Yazdani, M., & Di Caprio, D. (2017). An application of an integrated ANP–QFD framework for sustainable supplier selection. International Journal of Logistics Research and Applications, 20(3), 254-275.