1
دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی شیراز، شیراز، ایران
2
بخش مدیریت، دانشکده اقتصاد، مدیریت و علوم اجتماعی، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران
چکیده
عوامل درونی و بیرونی سازمانها و در نتیجه چالشهای کسبوکار در مواجهه با شرایط تحریمهای اقتصادی به سرعت تغییر نموده و برنامههای راهبردی را کماثر می نمایند. تحلیل SWOT میتواند در زمان بروز اینگونه بحرانها، به سازمانها در ارزیابی، بازنگری و ارتقاء برنامههای راهبردی کمک نماید. اما تحلیل SWOT قادر به ارزیابی جامع عوامل راهبردی نبوده و اولویتبندی دقیقی از راهبردها براساس اهمیت آنها ارایه نمیدهد. هدف این مطالعه، بهنگام سازی و ارتقاء برنامه راهبردی سازمان در شرایط تحریمهای اقتصادی با بکارگیری یکپارچه تحلیل SWOT و روشهای تصمیمگیری چندمعیاره تحت عدم قطعیت فازی است. این هدف در قالب یک مدل ریاضی ترکیبی، برای ارتقای کیفیتِ تحلیل SWOT، صورت گرفته و در یک سازمان صنعتی فعال در تولید ترانسفورماتور بکارگیری و آزمون شده است. در این فرآیند، با استفاده از روش دلفی و تحلیل SWOT، عوامل محیطی استخراج و راهبردهای سازمانی بازنگری گردیده است. سپس فرآیند تحلیل شبکه جهت وزندهی عوامل و روشهای تاپسیس، ویکور و کاپراس تحت شرایط فازی جهت رتبهبندی راهبردها و اعتبارسنجی آنها استفاده شده است. همچنین سازگاری نتایج و همبستگی بین آنها بررسی شده است. نتایج حاصل از مطالعه موردی این تحقیق (براساس فرآیند اعتبارسنجی)، حاکی از کارایی و کاربردی بودن مدل ارئه شده است. مدل پیشنهادی میتواند برای بهنگامسازی و ارتقاء راهبردهای سازمانی در شرایط تحریم در سایر شرکتهای صنعتی کشور نیز بکارگرفته شود.
نیکوگفتار، حمیدرضا و ردادی، علی (1394)، «تحلیل راهبردی تحریمهای تحمیلی بر جمهوری اسلامی ایران (مبتنی بر -الگوی واردن)»، فصلنامه مطالعات راهبردی بسیج، 18(67)، صص96-75.
پیغامی، عادل؛ سمیعینسب، مصطفی؛ سلیمانی، یاسر و حسینزاده یزدی، سید سعید (1394)، «جستارهایی در اقتصاد مقاومتی: تحریمهای اقتصادی ایران، مبانی، ابعاد و راهکارها»، انتشارات دانشگاه امام صادق (ع).
مهدیلو، علی؛ ابوالحسنی هیستانی، اصغر و رضایی، محسن (1398)، «رتبهبندی انواع تحریمهای اقتصادی و برآورد شاخص مخاطرات تحریم با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی فازی»،فصلنامه علمی نظریههای کاربردی اقتصاد، 6(2)، صص72-47.
کیومرثی، مسعود؛ احمدی شادمهری، محمدطاهر؛ سلیمیفر، مصطفی و ابریشمی، حمید (1398)، «بررسی اثر تحریمهای مالی و انرژی بر شکاف تولید در اقتصاد ایران»، پژوهشهای اقتصادی ایران، 24(79)، صص66-33.
آقایی، مجید؛ رضاقلیزاده، مهدیه و محمدرضایی، مجید (1397)، «بررسی تأثیر تحریمهای اقتصادی و تجاری بر روابط تجاری ایران و کشورهای شریک عمده تجاری»، مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، 8(28)، صص 68-49.
مهرگان، علی و کردبچه، حمید (1396)، «بررسی آثار کوتاهمدت و بلندمدت تحریم کالاهای سرمایهای وارداتی بر تولید ناخالص داخلی»، فصلنامه مطالعات اقتصادی کاربردی ایران، 6(22)، صص 209-197.
آذربایجانی، کریم؛ طیبی، سید کمیل و صفادرگیری، حلیمه (1394)، «اثر تحریمهای اقتصادی ایالات متحده و اتحادیه اروپا بر تجارت دوجانبه ایران و شرکای عمده تجاری آن: کاربرد مدل جاذبه»، تحقیقات اقتصادی، 50(3)، صص562-539.
طغیانی، مهدی ودرخشان، مرتضی (1393)، «تحلیل عوامل تأثیرگذاری تحریمهای اقتصادی بر ایران و راهکارهای مقابله با آن»، فصلنامه علمی-پژوهشی راهبرد، 23(73)، صص146-115.
باقری، محسن؛ مهدوی، سهیلا و شریفنژاد، مریم (1393)، «بررسی تأثیر تحریمهای اقتصادی بر عملکرد عوامل داخلی در صنایع کوچک و متوسط استان لرستان طی سالهای 1380 تا 1391»،مدیریت بهرهوری، دوره2،8(29)، صص82-61.
گرشاسبی، علیرضا و یوسفی، مجتبی (1395)، «بررسی اثرات تحریم بینالمللی بر متغیرهای کلان اقتصادی ایران»، فصلنامه تحقیقات مدلسازی اقتصادی، 7(25)، صص 182-129.
عسگری، ناصر؛ قاسمآبادی، اسماعیل و ضرغامی، حمیدرضا (1398)، «شناسایی و ارزیابی چالشهای سامانه خرید در زنجیره تأمین یک سازمان دفاعی: تحریم، اختلالات و الزامات خرید»، مطالعات بینرشتهای دانش راهبردی، 9(35)، صص136-113.
مؤمنی، منصور (1396)، «مباحث نوین تحقیق در عملیات»، ناشر مؤلف.
ب. منابع انگلیسی
Dyson, R. G. (2004). Strategic development and SWOT analysis at the University of Warwick. European journal of operational research, 152(3), 631-640.
Yüksel, İ., & Dagdeviren, M. (2007). Using the analytic network process (ANP) in a SWOT analysis–A case study for a textile firm. Information sciences, 177(16), 3364-3382.
Finley, M. I. (1972). History of the Peloponnesian war. Penguin UK.
Hufbauer, G. C., Schott, J. J., & Elliott, K. A. (1990). Economic sanctions reconsidered: Supplemental case histories (Vol. 2). Institute for International Economics.
Nincic, M., & Wallensteen, P. (Eds.). (1983). Dilemmas of economic coercion: Sanctions in world politics. Praeger Publishers.
Nakhli, S., Rafat, M., Bakhshi Dastjerdi, R., Rafei, M. (2020). A DSGE Analysis of Sound Reactions in the Economic Sanctions Atmosphere: Evidence from Central Bank of Iran. Iranian Journal of Economic Studies. doi: 10.22099/ijes.2020.36182.1643
Bolgorian, M., & Mayeli, A. (2019). Banks' characteristics, state ownership and vulnerability to sanctions: Evidences from Iran. Borsa Istanbul Review, 19(3), 264-272.
Ghorbani Dastgerdi, H., Yusof, Z. B., & Shahbaz, M. (2018). Nexus between economic sanctions and inflation: a case study in Iran. Applied Economics, 50(49), 5316-5334.
Gharehgozli, O. (2017). An estimation of the economic cost of recent sanctions on Iran using the synthetic control method. Economics Letters, 157, 141-144.
Moret, E. S. (2015). Humanitarian impacts of economic sanctions on Iran and Syria. European Security, 24(1), 120-140.
Sevkli, M., Oztekin, A., Uysal, O., Torlak, G., Turkyilmaz, A., & Delen, D. (2012). Development of a fuzzy ANP based SWOT analysis for the airline industry in Turkey. Expert systems with Applications, 39(1), 14-24.
Babaesmailli, M., Arbabshirani, B., & Golmah, V. (2012). Integrating analytical network process and fuzzy logic to prioritize the strategies–a case study for tile manufacturing firm. Expert Systems with Applications, 39(1), 925-935.
Hatami-Marbini, A., Tavana, M., Hajipour, V., Kangi, F., & Kazemi, A. (2013). An extended compromise ratio method for fuzzy group multi-attribute decision making with SWOT analysis. Applied Soft Computing, 13(8), 3459-3472.
Shahabi, R. S., Basiri, M. H., Kahag, M. R., & Zonouzi, S. A. (2014). An ANP–SWOT approach for interdependency analysis and prioritizing the Iran׳ s steel scrap industry strategies. Resources Policy, 42, 18-26.
Shakerian, H., Dehnavi, H. D., & Ghanad, S. B. (2016). The implementation of the hybrid model SWOT-TOPSIS by fuzzy approach to evaluate and rank the human resources and business strategies in organizations (case study: road and urban development organization in Yazd). Procedia-Social and Behavioral Sciences, 230, 307-316.
Marttunen, M., Lienert, J., & Belton, V. (2017). Structuring problems for Multi-Criteria Decision Analysis in practice: A literature review of method combinations. European Journal of Operational Research, 263(1), 1-17.
Arsić, S., Nikolić, D., & Živković, Ž. (2017). Hybrid SWOT-ANP-FANP model for prioritization strategies of sustainable development of ecotourism in National Park Djerdap, Serbia. Forest Policy and Economics, 80, 11-26.
Shahba, S., Arjmandi, R., Monavari, M., & Ghodusi, J. (2017). Application of multi-attribute decision-making methods in SWOT analysis of mine waste management (case study: Sirjan's Golgohar iron mine, Iran). Resources Policy, 51, 67-76.
Solangi, Y. A., Tan, Q., Mirjat, N. H., & Ali, S. (2019). Evaluating the strategies for sustainable energy planning in Pakistan: An integrated SWOT-AHP and Fuzzy-TOPSIS approach. Journal of Cleaner Production, 236, 117655.
Mazloum Vajari, S., Masoudi Asl, I., Hajinabi, K., & Riahi, L. (2019). An ANP and MULTIMOORA-Based SWOT Analysis for Strategy Formulation. Iranian Journal of Optimization, 11(2), 161-176.
Sarfaraz, A. H., Shyojaie, A. A., & Abedzadeh, M. D. (2019). Ranking the Strategies with Using SWOT and Fuzzy Analytical Network Process (The Case Study: A Company Producing of Pharmaceutical Raw Materials). Industrial Management Journal, 11(3), 543-560.
Shahanipour, S., Amindoust, A., Sahraian, K., & Beiranvand, S. (2020). Identification and prioritization of human resource strategies with employees’ creativity approach in administrative organizations using SWOT–ANP. OPSEARCH, 57(1), 119-143.
Rowe, H., Mason, R., & Dickel, K. (1982). Strategic Management and Business Policy. A Metodological Aproach. Academy of Management Review, 8(1), 167-169.
David, F. R., & David, F. R. (2013). Strategic management: Concepts and cases: A competitive advantage approach. Pearson.
Saaty, T.L., 1996. Decision making with dependence and feedback: The analytic network process. RWS Publications.
Chen, C. T. (2000). Extensions of the TOPSIS for group decision-making under fuzzy environment. Fuzzy sets and systems, 114(1), 1-9.
Opricovic, S. (2011). Fuzzy VIKOR with an application to water resources planning. Expert Systems with Applications, 38(10), 12983-12990.
Zavadskas, E. K., & Antucheviciene, J. (2007). Multiple criteria evaluation of rural building's regeneration alternatives. Building and Environment, 42(1), 436-451.
Eghtesadifard, M., Afkhami, P., & Bazyar, A. (2020). An integrated approach to the selection of municipal solid waste landfills through GIS, K-Means and multi-criteria decision analysis. Environmental Research, 109348.
Tavana, M., Yazdani, M., & Di Caprio, D. (2017). An application of an integrated ANP–QFD framework for sustainable supplier selection. International Journal of Logistics Research and Applications, 20(3), 254-275.
اقتصادی فرد, محمود , ابراهیمی, ابوالقاسم و آرای, زینب . (1400). تدوین و اولویتبندی راهبردهای سازمانی در شرایط تحریمهای اقتصادی (مطالعه موردی: شرکت تولید ترانسفورماتور). مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 11(44), 130-97.
MLA
اقتصادی فرد, محمود , , ابراهیمی, ابوالقاسم , و آرای, زینب . "تدوین و اولویتبندی راهبردهای سازمانی در شرایط تحریمهای اقتصادی (مطالعه موردی: شرکت تولید ترانسفورماتور)", مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 11, 44, 1400, 130-97.
HARVARD
اقتصادی فرد, محمود, ابراهیمی, ابوالقاسم, آرای, زینب. (1400). 'تدوین و اولویتبندی راهبردهای سازمانی در شرایط تحریمهای اقتصادی (مطالعه موردی: شرکت تولید ترانسفورماتور)', مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 11(44), pp. 130-97.
CHICAGO
محمود اقتصادی فرد , ابوالقاسم ابراهیمی و زینب آرای, "تدوین و اولویتبندی راهبردهای سازمانی در شرایط تحریمهای اقتصادی (مطالعه موردی: شرکت تولید ترانسفورماتور)," مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 11 44 (1400): 130-97,
VANCOUVER
اقتصادی فرد, محمود, ابراهیمی, ابوالقاسم, آرای, زینب. تدوین و اولویتبندی راهبردهای سازمانی در شرایط تحریمهای اقتصادی (مطالعه موردی: شرکت تولید ترانسفورماتور). مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی, 1400; 11(44): 130-97.