معرفی ارکان جهت‌ساز الگوی راهبردی اداره امور مجمع تشخیص مصلحت نظام مبتنی بر اندیشه‌های امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 داعا

2 استاد دانشگاه و پژوهشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

چکیده

مجمع تشخیص مصلحت نظام نهادی سیاست‌گذار و از ابتکارهای ماندگار امام خمینی (رضوان‌الله) است که سیاست‌گذاری، تشخیص مصلحت و رفع معضلات و بن‌بست‌شکنی در نظام در مقابل نیازهای جدید را بر عهده دارد. مسئله اساسی این تحقیق، شناسایی، تحلیل و دسته‌بندی ارکان جهت‌ساز «دکترین»، «اهداف»، «سیاست‌ها» در اندیشه امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در الگوی راهبردی اداره امور مجمع تشخیص می‌باشد. این تحقیق کاربردی و توسعه‌ای بوده و از لحاظ روشی از دسته پژوهش‌های آمیخته بوده که از روش تحقیق کیفی نظریه مبنایی استفاده می‌شود و محتوای اندیشه و فرمایشات امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) در اداره امور مجمع، در قالب کدهای باز، محوری و انتخابی تدوین و ابعاد، مؤلفه‌ها و شاخص‌های ارکان جهت‌ساز الگوی راهبردی اداره امور مجمع استخراج می‌گردد. جامعه آماری شامل کلیه اسناد و مدارک بالادستی مرتبط با اندیشه‌ها، آرا، نظریات، رهنمودها و تدابیر مقام معظم رهبری (مدظله‌العالی) است که بدون نمونه‌گیری و به‌صورت تمام‌شماری است. بر اساس نتایج تحقیق، ارکان جهت‌ساز اداره امور مجمع تشخیص مصلحت در اندیشه ایشان عبارت‌اند از دکترین در قالب مجمع، عامل بن‌بست‌شکنی و افزایش کارایی نظام، اهداف شامل هدف مستشاری در قالب مجمع مستشار عالی رهبری، هدف مستقل شامل تشخیص مصالح در مجمع و هدف تفویضی شامل نظارت و سیاست‌ها شامل الزام کارایی مجمع با تقویت کارشناسی و چابکی ساختار و الزام برای فعال بودن اعضا دسته‌بندی می‌شوند.

کلیدواژه‌ها


  • ارسطا، محمدجواد، (1380)، تشخیص مصلحت نظام از دیدگاه فقهی - حقوقی، تهران، مؤسسه فرهنگی دانش و اندیشه معاصر.
  • اشتریان، کیومرث، (1387)، بازتعریف نقش نهادهای سیاست‌گذار در جمهوری اسلامی ایران، کمیسیون تلفیق و هماهنگی و موارد خاص دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  • الوانی، سید مهدی و شریف‌زاده، فتاح، (1385)، فرآیند خط‌مشی گذاری عمومی، چاپ چهارم، تهران، دانشگاه علامه طباطبایی.
  • الوانی، سید مهدی، (1386)، تصمیم‌گیری و تعیین خط‌مشی دولتی، چاپ دوازدهم، تهران، سمت.
  • امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، مجموعه بیانات و آثار از نرم‌افزار حدیث ولایت و نیز در khamenei.ir
  • امجد، محمد، (1388)، سیاست و حکومت در ایالت متحده، چاپ پنجم، تهران، سمت.
  • پالوج، مجتبی، (1391)، رساله طراحی الگوی مناسب برای تدوین سیاست‌های کلی نظام جمهوری اسلامی ایران دانشگاه عالی دفاعی ملی، تهران.
  • پیرس‌ و رابینسون‌، (1377)، برنامه‌ریزی‌ و مدیریت‌ استراتژیک‌، ترجمه‌ سهراب خلیلی‌ شورینی‌‌، چاپ‌ اول‌، تهران‌، انتشارات‌ یادواره‌ کتاب‌.
  • حمیدی نیا، حسین، (۱۳۸۲)، ایالات‌متحده آمریکا، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی، تهران، چاپ اول.
  • خسروپناه، عبدالحسین، (1379)، گفتمان مصلحت در پرتو شریعت و حکومت، قم، مؤسسه فرهنگى دانش و اندیشه معاصر.
  • دانایی‌فرد، حسن و امامی، سید مجتبی، (1386)، استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده‌بنیاد. اندیشه مدیریت، سال اول، شماره دوم.
  • دهقان، کاوه، (1352)، تولستوی، لئون؛ هنر چیست؟، تهران، امیرکبیر.
  • دهقان چکامی، حمید، (1388)، رساله دکتری جایگاه مصلحت در قانون‌گذاری کیفری در ایران، تهران، دانشگاه تربیت مدرس.
  • رحمانی، محمد، (1390)، مبانی فقهی و اصولی مجمع تشخیص مصلحت نظام، فصلنامه علمی ـ پژوهشی حکومت اسلامی، سال شانزدهم، شماره اول، ص 45.
  • رضائیان، علی، (۱۳۸۶)، مبانی سازمان و مدیریت: انتشارات سمت، چاپ دهم.
  • سیدجوادین، رضا و اسفیدانی، محمدرحیم، (1389)، تئوری­سازی داده‌بنیاد، چاپ اول، تهران، انتشارات موسسه مطالعات و پژوهش‌های بازرگانی.
  • شعبانى، قاسم، (1386)، حقوق اساسى و ساختار حکومتى جمهورى اسلامى ایران، چاپ بیست‌وهفتم، اطلاعات تهران.
  • صالح اصفهانی، اصغر، (1387)، الگوی مدیریت راهبردی نیروهای مسلح، رساله دکتری مدیریت راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی.
  • صلیبا، جمیل، (1370)، واژه‌نامه فلسفه و علوم اجتماعی، کاظم برگ نیسی و صادق سجادی، تهران، شرکت سهامی انتشار.
  • طلوعی، محمود، (1372)، فرهنگ جامع سیاسی، تهران، علم و سخن.
  • عباس‌زادگان، محمد و ترک‌زاده، جعفر، (1388)، نیازسنجی آموزشی در سازمان­ها، شرکت سهامی انتشار.
  • عبدالله خانی، علی، (1383)، نظریه‌های امنیت، جلد اول، مقدمه‌ای بر طرح‌ریزی دکترین امنیت ملی، چاپ دوم، تهران، ابرار معاصر.
  • عطار، سعید، (1387)، مطالعه تطبیقی سیاست‌های کلی، ایالات متحده آمریکا، شماره مسلسل 9051، تهران، مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، دفتر مطالعات حقوقی.
  • علی‌اکبری، حسن، (89- 1388)، سیاست‌های کلی امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) در دوره حکومت، کمیسیون تلفیق و هماهنگی و موارد خاص دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام.
  • فقیه، محمدباقر، (1384)، جایگاه مجمع تشخیص مصلحت نظام کجاست؟، فصلنامه علمی-پژوهشی راهبرد، شماره 36، ص 34.
  • کریم‌زاده، م کالینز، جان، (1383)، استراتژی بزرگ، مترجم، کوروش بایندر، چاپ اول، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین‌المللی.
  • لطفی، محمدحسین، (1390)، صحیفة النبی (ص)؛ نماد قانون‌گرایی در حکومت نبوی، فصلنامه علمی-پژوهشی کتاب قیّم، سال اول، شماره اول، ص 289.
  • لغت‌نامه دهخدا، (1389)، گنجینه جامع و منحصربه‌فرد لغت و ادب فارسی، نشر دانشگاه تهران.
  • مرکز پژوهش‌های مجلس، (1373)، بررسی مرجع تدوین سیاست‌های کلی چند کشور، گزارش ش مسلسل 8964.
  • مرکز پژوهش‌های مجلس، (1373)، بررسی مفهوم مصلحت در قانون اساسی چند کشور منتخب، گزارش ش 1400584، معاونت پژوهشی مرکز پژوهش‌های مجلس، تهران.
  • منصورنژاد، محمد، (1385)، مصلحت از دیدگاه امام خمینى (ره) و اندیشمندان غربى، فصلنامه حکومت اسلامى، شماره 12.
  • منصوریان، یزدان، (۱۳۸۶)، نظریه مبنایی و کاربرد آن در تحقیق، فصلنامه پژوهش‌های تربیتی، داﻧﺸﮕﺎه تربیت‌معلم، سال ۱۹، شماره ۹، ص 12.
  • مهرابی، امیرحمزه؛ خنیفر، حسین؛ امیری، علی‌نقی؛ زارعی متین، حسن و جندقی، غلام‌رضا، (1390)، معرفی روش‌شناسی نظریه‌ داده‌بنیاد برای تحقیقات اسلامی، نشریه مدیریت فرهنگ سازمانی، شماره 23، ص 45.
  • هاشمی، سید محمد، (1384)، حقوق اساسی ج.ا.ایران، ج 2، وظایف و اختیارات مجمع تهران، میزان.
  • وحید، مجید، (1383)، سیاست‌گذاری عمومی، چاپ اول، تهران، میزان.

 

ب. انگلیسی

  • Bricklan, Thomes A,(2002), An Introduction to the Policy Process, Armonk, Noram. E. Sharpe.
  • Dror, Y, (1998), Public Policymaking reexamined, Sanfrancisco: Chandler.
  • Dye, Thomas, (2001), Top Fown Policymaking, New York; Seven Br: dges Pres
  • Fry L. Fred and Stoner R. Charles. (1995), Strategic Planning for the new and small business. Upstart publishing company.
  • Powell, R. (1999), “Recent trends in Research: a Methodological Essay”, Library & Information Science Research 21(1): pp. 91-119.
  • Strauss, Anselm & Corbin, Juliet (1998), Basics of Qualitative Research: Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory, 2nd Ed., Sage.