1
استاد، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی ، دانشگاه تهران، تهران، ایران
2
دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی دانشگاه تهران
چکیده
هدف اصلی پژوهش حاضر طراحی الگویی برای دانشمحوری در دانشگاه با روش تحقیق آمیخته است. در مرحله نخست، مؤلفههای دانشمحوری در دانشگاه با تحلیل محتوای دادههای حاصل از روش مصاحبه اکتشافی نیمه ساختاریافته با 16 نفر از متخصصان حوزه دانشمحوری، شناساییشده است. سپس این مؤلفهها با روش گروه کانونی مورد اعتبار یابی قرار گرفت. در مرحله دوم، الگوی ارائهشده در مرحله کیفی بهصورت کمی آزمون شد. جامعه آماری این بخش تحقیق شامل 207 نفر از مدیران دانشگاه تهران بود که با نمونهگیری تصادفی ساده، 134 نفر از ایشان بهعنوان نمونه انتخاب شدند. برای برازش الگو از معادلات ساختاری و از نرمافزار PLS استفاده شد. یافته های بخش کیفی پژوهش نشان میدهد که دانشمحوری در دانشگاه دارای 8 مؤلفه اصلی و 28 زیرمؤلفه است. مؤلفههای اصلی دانشمحوری در دانشگاه عبارتاند از: فرایند مدیریت دانش، راهبرد حامی دانشمحوری، ساختار حامی دانشمحوری، محیط حامی دانشمحوری، فرهنگ حامی دانشمحوری، دانشگران، مدیریت حامی دانشمحوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات حامی دانشمحوری. تحلیل کمی بهمنظور برازش الگوی پیشنهادی برای دانشمحوری در دانشگاه نشان میدهد که الگوی شناساییشده برازش مطلوبی دارد. نتایج پژوهش نشان میدهد؛ برای دانشمحوری دانشگاه نیاز است به همهی هشت مؤلفه دانشمحوری توجه شود و همچنین نتایج نشان میدهد که مؤلفه مدیریت حامی دانشمحوری از مؤلفههای دیگر بر دانشمحوری دانشگاه تأثیر بیشتری دارد.
ابیلی، خدایار (1389)، مدیریت منابع انسانی در سازمانهای دانشبنیان، همایش بینالمللی نفت، گاز و پتروشیمی، صص 11-1.
اخوان، پیمان؛ ایدلخانی، یاسمن و حسنوی، رضا (1395)، «بررسی رابطه فرایندهای مدیریت دانش و اقتصاد مقاومتی با استفاده از روشنگاشت ادراکی فازی»، فصلنامه علمی- پژوهشیمطالعات بین رشتهای دانش راهبردی، سال 7، شماره 25، صص 94-73.
پاپیان، ناهید (1393)، طراحی و تبیین مدل سازمان دانش بنیان در رسانه ملی (سازمان صدا و سیما)، رساله دکتری، گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور تهران.
حسنی، سمیه (1393)، ارائه مدلی برای سنجش سطح دانشمحوری سازمانها، پایاننامه کارشناسی ارشد، گروه مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس.
حمیدیزاده، محمدرضا؛ رئیسی، رضا و انانی (1395)، «تبیین ارزشآفرینی دانش پلیسی با تأکید بر توانمندی هدایتی کارکنان»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی، سال 7، شماره 25، صص 72-51.
درودی، هما (1390)، یک مطالعه تطبیقی در مروری بر عوامل زمینهساز یک سازمان دانشمحور در چند سازمان رسانهای (رادیو- تلویزیونی) کارآمد در چند کشور مختلف و مقایسه آن با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مطالعات رسانهای، سال ششم، شماره دوازدهم، صص 46-32.
رضاییان، علی؛ باقری، روحالله و فرتوکزاده، حمیدرضا (1396)، شناسایی، اولویتبندی و الگوسازی عوامل شکلگیری شبکههای دانش در سازمانهای دانشمحور با رویکرد ساختاری تفسیری، بهبود مدیریت، شماره 37، صص 24-1.
سبحانینژاد، مهدی و افشار، عبدالله (1388)، مانعزدایی از نهضت تولید علم؛ راهکاری بنیادی در نوآوری فعالیتهای پژوهشی دانشگاهی، فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال سیزدهم، شماره 1، صص 99-78.
سعیدی، سید محمود؛ حاتمی، حسین؛ شهیدی، نیما و امیری، قسم (1386)، امکانسنجی تحقق سازمان داناییمحور در دانشگاه آزاد اسلامی شیراز، فصلنامه اندیشههای تازه علوم تربیتی، سال دوم، شماره دوم، صص 48-31.
سهرابی، بابک؛ رییسی وانانی، ایمان و رسولی، هاتف (1389)، ارزیابی شایستگی دانشمحور در آموزش عالی، فصلنامه چشمانداز مدیریت دولتی، شماره 2، صص 78-57.
قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1383)، معاونت برنامهریزی و توسعه راهبردی ریاست جمهوری.
اللهیاری فرد، نجف و عباسی، رسول (1390)، بررسی الگوی مناسب ساختار سازمانی شرکتهای دانشمحور، فصلنامه تخصصی پارکها و مراکز رشد (رشد فناوری)، سال هشتم، شماره 29، زمستان 90، صص 47-54.
منوریان، عباس؛ عسگری، ناصر و آشنا،مصطفی (1386)، ابعاد ساختاری و محتوایی سازمانهای دانشمحور، اولین کنفرانس ملی مدیریت دانش، 14-13 بهمن 1386، تهران، صص 18-1.
نادری، ابوالقاسم (1384)، اقتصاد دانایی بهعنوان الگوی جدید توسعه و ارزیابی اقتصاد دانایی در ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، دوره 9، شماره 35 ، صص 28-1.
نقشه جامع علمی کشور (1390)، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.
ب. منابع انگلیسی
Alavi, M. & Leidner, D. E. (2001). Knowledge management and knowledge management systems: conceptual foundations and research issues. MISQuarterly, 25 (1): 107-136.
Alkhuraiji, A., Liu, S., Oderanti, F. O., & Megicks, P. (2016). New structured knowledge network for strategic decision-making in IT innovative and implementable projects. Journal of Business Research, 69(5), 1534-1538.
Anbari, F.T., Carayannis, E.G., Voetsch, R.J. (2008). Post-project reviews as a Key Project Management Competence. Technovation, 28 (10), 633–643.
Chang, H.C, Tsai, M.T, and Tsai, C.L. (2011). Complex Organizational Knowledge Structures For New Product Development Teams. Knowledge-BasedSystems, (24). PP. 652-66
Chase, R. L. (1997). the Knowledge-Based organization: An Iternational Survey. Journal of Knowledge Management, Vol. 1 ISS,1. PP. 38-49.
Chen, L. Mohamed, S. (2008).Impact of the Internal Business Environment on Knowledge Management within Construction Organisations, ConstructionInnovation: Information, Process, Management, 8(1), 61-81.
Choo, C. W., & Bontis, N. (2002). The strategic management of intellectualcapital and organizational knowledge. New York, Oxford University Press.
Cohen, S., & Kaimenakis, K. (2007). Intellectual capital and corporate performance in Knowledge-intensive SMSs. The Learning Organization, 3, 241-262.
Davenport, T. H., and Beck, J. C., (2002). The strategy and structure of firms in the attention economy, Ivey Business Journal, 66 (4), pp. 48-54.
Donate, M.J., & Guadamillas, F. (2014). The effect of organizational culture on knowledge management practices and innovation. Journal of Knowledge andProcess Management,17(2),18-28.
Drucker, P. (2000). Knowledge work. Executive Excellence, 17 (4): 11-12.
Friedman, R.S., Prusak, L. (2008). On heuristics, Narrative and Knowledge Management. Technovation, 28 (12), 812–817.
Groves, S., (2002). Knowledge wins in the new economy, InformationManagementJournal, 36 (2). 6.
Hall, B.H. and J. Mairesse. (2006). Empirical studies of innovation in theknowledge driven economy, Economics of Innovation and New Technology 15(4/5), p.296.
Hau, Y. S., Kim, B., Lee, H., & Kim, Y. (2013). The effects of individual motivationsand social capital on employees’ tacit and explicit knowledge sharingintentions. International Journal of Information Management, 33(2), 356–366.
Hess, James.D, and Bacigalupo, Arnold.C. (2010). The emotionally intelligent Leader, the Dynamics of Knowledge-Based organizations and the role of emotional intelligence in Organizational Development. on the Horizon, Vol. 18, No.3, PP. 222-229. (Emerald Group(
Ho, J. S. Y., Cheng, M. Y. and Lau, P. M.(2008). Knowledge Sharing in Knowledge-Based Institutions, Proceedings of the 10th InternationalBusiness Information Management Association Conference, Kuala Lumpur, Malaysia.
Hsu, M. H., & Chang, C. M. (2014). Examining interpersonal trust as a facilitator and uncertainty as an inhibitor of intra-organisational knowledge sharing. Information Systems Journal, 24(2), 119e142.
Hung, Y. C, Huang, S. M, Lin, Q. P, & Tsai, M. L. (2005). Critical factors in adopting a knowledge management system for the pharmaceutical industry. Industrial. Management & Data Systems, 105 (2), 164-83.
Jarvi, K, Almpanopoulou, A & Ritala. (2018). Organization of Knowledge Ecosystems: Prefigurative and Partial Forms. Research Policy, vol. 47, no. 8, pp. 1523-1537.
Jung-Chieh.L., Yih-Chearng.S., & Chung-Yang.C. (2016). Examining the impacts of organizational culture and top management support of knowledge sharing on the success of software process improvement. Computers in Human Behavior. 54, 462–474.
King, W.R, (2008). An integrated architecture for an effective Knowledge organization. Journal of Knowledge management, Vol. 72, No.2,PP.29-41.
Kulkarni, U.R., Ravindran, S.,& Freeze, R. (2006). Knowledge management Success Model: Theoretical Development and Empirical Validation. Journal ofManagement Information Systems, 23 (3), 309–347.
Kumaresan, S. C., & Swarooprani, B. S. (2015). Analyzing the relationship between organizational culture and knowledge management dimensions in higher educational libraries. Journal of Librarianship and Information Science. 1, page(s): 57-68.
Lambe, P. (2014). Organising Knowledge: Taxonomies, knowledge and organizational effectiveness. Elsevier, 33(2), 356–366.
Leja, K. (2011). Koncepcje zarządzania współczesnym uniwersytetem, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk
Leydesdorff, L; Ivanova, I; Meyer, M. S. (2019, in press). The measurement of synergy in innovation systems: Redundancy generation in a Triple Helix of University-Industry-Government relations. Springer. ISBN: 978 3 030 02510 6
Liao, S.-H., Fei, W.-C.,& Liu, C.-T. (2008). Relationships between knowledge Inertia, Organizational Learning and Organization Innovation. Technovation, 28 (4), 183–195.
Liao, S.-H.,& Hu, T.-C. (2007). Knowledge Transfer and Competitive Advantage on Environmental Uncertainty: an Empirical Study of the Taiwan Semiconductor Industry. Technovation27 (6–7), 402–411.
Lin, T. C., Wu, S., & Lu, C. T. (2012). Exploring the affect factors of knowledge sharing behavior: the relations model theory perspective. Expert Systems withApplications, 39(1), 751e764.
Mahr, D., & Lievens, A. (2012). Virtual lead user communities: drivers of knowledgecreation for innovation. Research Policy, 41(1), 167–177.
Martina, K., Urbancova, H.; Fejfar, J. (2012). Identification of Managerial Competencies in Knowledge-based Organizations. Journal of Competitiveness. Vol 4. No: 1.
Mcgovern, J. (2001). Creating a Knowledge-based organization. The Manchesterreview. Doubie issue, Vol.6, NO.2 and 3, PP... 15-18
Mendes, M, Gomes, J. F.S & Batiz –Lazo, B (2004). Management of Knowledge in New Product Development in Portuguese Higher Education. In Gupta & Sharma (Eds). Creating Knowledge Based Organization, Idea Group Inc (e-book).
Mina, A., Bascavusoglu-Moreau, E., Hughes, A.) 2014(. Open service innovation andthe firm’s search for external knowledge. Res Policy, 43 (5), 853–866.
Mura, M., Lettieri, E., Radaelli, G., & Spiller, N. (2013). Promoting professionals’innovative behaviour through knowledge sharing: the moderating role ofsocial capital. Journal of Knowledge Management, 17(4), 527–544.
Nastase, M; Margareta F, Ileana M. (2018). Scientific Research and Universities as Knowledge Based Organizations. Journal of Knowledge Management, 22(3), 423–436.
Neagu, C.D. (2008). In IFIP International Federation for informantion Processing. the Future of Identity in the information Society, Simone Fischer_Hubner, Penny Duquenoy, Albin Zuccato, Leonardo Martucci; (Boston: Springer). PP.407-421
Nissen, M. (2004). Inducing Enterprise Knowledge Flows. In Gupta & Sharma (Eds). Creating Knowledge Based Organization, Idea Group Inc (e-book).
Nonaka, I, Takeuchi, H. (1995),The Knowledge-creating company, oxford university Press, Ox Ford.
OECD (1996). Knowledge-based economy. Working paper.
Park, Y.,& Kim, S. (2006). Knowledge Management System for Fourth Generation R&D: Knowvation. Technovation, 26 (5–6), 595–602.
Paterson, B., Thorne, S., Canam, C. & Jillings, C., (2001). Metastudy of Qualitative Research: A Practical Guide to Meta-analysis and Meta-synthesis. Thousand Oaks, CA: SAGE.
Pop, A. B.; Ţîţu, A. M.(2018). Implementation of an Integrated Management System: Quality-Information Security in an Industrial Knowledge-Based Organization. Quality.Vol. 19, Iss. 166; 87-93.
Radding,A.(1998), Succecding in the Information-Based Global Economy, Computer Technology Corp.
Rajan, A., et al. (1999). Good Practices in knowledge creation and exchange. Tunbridge Wells: Create.
Read & William, H (1996). Managing The Knowledge-Based Organization, Technology Analysis & Strategic Management, Vol Q, Issue o, p. ‘‘o.
Rowley, J. (2000) is higher Education ready for knowledge management, the Internationaljournalofeducationalmanagement, 14, 7, pp. 325-333.
Sandelowski, M. & Barroso, J., (2007). Handbook for Synthesizing QualitativeResearch. New York: Springer.
Sauk Hau, Y & Kang, M. (2016). Extending lead user theory to users’ innovation-related knowledgesharing in the online user community: The mediating roles of socialcapital and perceived behavioral controlYong. International Journal ofInformation Management, 36, 520–530.
Schmitz,A., Dandolini, G. A., Souza, J. Am., Gertrudes, M., Urbano, D. (2018). A systemic approach for universities in the knowledge-based society: a qualitative study. in book: Publisher: Edward Elgar, pp.60-87
Steyn, P. GM., (2004). Harnessing the power of knowledge in higher education, Education, 124 (4), pp. 615-628
Tan Y., Scott B., Stephen H. (2007).Attracting and retaining knowledge workers in knowledge cities; Journal of Knowledge Management, Vol.11.Issue: 5, 6-17.
Westerberg, K, Hjelte, j., Brannstrom, j. and Hyvonen, U. (2011). The meaning of a Knowledge-based organization in Swedish monicipal elderly care. SocialWorkEducation, Vol. 30, S.1-23.
Wiewiora, A., Trigunarsyah, B., Murphy, G., & Coffey, V. (2013). Organizational culture and willingness to share knowledge: a competing values perspective in Australian context. International Journal of Project Management, 31(8), 1163-1174.
Wiig, K.M. (1999). What Future Knowledge Management Users May Expect. Journal of Knowledge Management. 5 (3), 249–263.
Wu, C & Wang. A. (2016). Geographical FDI knowledge spillover and innovation of indigenous firms in China. International Business Review,25, Issue 4, Pages 895–906.
Wu,L.-C.,Ong, C.-S., Hsu, Y., (2008) Knowledge-Based Organization Evaluation. The Tenth Pacific Asia Conference on Information System 434-443.
Yu, Y., Hao, J. X., Dong, X. Y., & Khalifa, M. (2013). A multilevel model for effects of social capital and knowledge sharing in knowledge-intensive work teams. International Journal of Information Management, 33(5), 780e790.
Zack, Micheal.H.(2003). What is a Knowledge-based organization?5 th international conference organizational learning and Knowledge, Friday, 30 th may – Monday, 2nd June, PP. 1-7.
Zemaitis, E.,) 2014(. Knowledge management in open innovation paradigm context: high tech sector perspective. Proc. Soc. Behav. Sci. 110, 164e173.