ارائه الگویی برای دانش محوری دانشگاههای کشور

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استاد، دانشکده روان شناسی و علوم تربیتی ، دانشگاه تهران، تهران، ایران

2 دانشجوی دکتری مدیریت آموزش عالی دانشگاه تهران

چکیده

هدف اصلی پژوهش حاضر طراحی الگویی برای دانش‌محوری در دانشگاه با روش تحقیق آمیخته است. در مرحله نخست، مؤلفه‌های دانش‌محوری در دانشگاه با تحلیل محتوای داده‌های حاصل از روش مصاحبه اکتشافی نیمه ساختاریافته با 16 نفر از متخصصان حوزه دانش‌محوری، شناسایی‌شده است. سپس این مؤلفه‌ها با روش گروه کانونی مورد اعتبار یابی قرار گرفت. در مرحله دوم، الگوی ارائه‌شده در مرحله کیفی به‌صورت کمی آزمون شد. جامعه آماری این بخش تحقیق شامل 207 نفر از مدیران دانشگاه تهران بود که با نمونه‌گیری تصادفی ساده، 134 نفر از ایشان به‌عنوان نمونه انتخاب شدند. برای برازش الگو از معادلات ساختاری و از نرم‌افزار PLS استفاده شد. یافته های بخش کیفی پژوهش نشان می‏دهد که دانش‌محوری در دانشگاه دارای 8 مؤلفه اصلی و 28 زیرمؤلفه است. مؤلفه‌های اصلی دانش‌محوری در دانشگاه عبارت‌اند از: فرایند مدیریت دانش، راهبرد حامی دانش‌محوری، ساختار حامی دانش‌محوری، محیط حامی دانش‌محوری، فرهنگ حامی دانش‌محوری، دانشگران، مدیریت حامی دانش‌محوری، فناوری اطلاعات و ارتباطات حامی دانش‌محوری. تحلیل کمی به‌منظور برازش الگوی پیشنهادی برای دانش‌محوری در دانشگاه نشان می‌دهد که الگوی شناسایی‌شده برازش مطلوبی دارد. نتایج پژوهش نشان می‌دهد؛ برای دانش‌محوری دانشگاه نیاز است به همه‌ی هشت مؤلفه دانش‌محوری توجه شود و همچنین نتایج نشان می‌دهد که مؤلفه‌ مدیریت حامی دانش‌محوری از مؤلفه‌های دیگر بر دانش‌محوری دانشگاه تأثیر بیشتری دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • الف. منابع فارسی

    • ابیلی، خدایار (1389)، مدیریت منابع انسانی در سازمان‌های دانش‎بنیان، همایش بینالمللی نفت، گاز و پتروشیمی، صص 11-1.
    • اخوان، پیمان؛ ایدلخانی، یاسمن و حسنوی، رضا (1395)، «بررسی رابطه فرایندهای مدیریت دانش و اقتصاد مقاومتی با استفاده از روشنگاشت ادراکی فازی»، فصلنامه علمی- پژوهشی مطالعات بین رشته‌ای دانش راهبردی، سال 7، شماره 25، صص 94-73.
    • پاپیان، ناهید (1393)، طراحی و تبیین مدل سازمان دانش بنیان در رسانه ملی (سازمان صدا و سیما)، رساله دکتری، گروه مدیریت، دانشگاه پیام نور تهران.
    • حسنی، سمیه (1393)، ارائه مدلی برای سنجش سطح دانش‌محوری سازمان‌ها، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، گروه مدیریت، دانشگاه تربیت مدرس.
    • حمیدی‎زاده، محمدرضا؛ رئیسی، رضا و انانی (1395)، «تبیین ارزش‎آفرینی دانش پلیسی با تأکید بر توانمندی هدایتی کارکنان»، فصلنامه علمی-پژوهشی مطالعات بین رشتهای دانش راهبردی، سال 7، شماره 25، صص 72-51.
    • درودی، هما (1390)، یک مطالعه تطبیقی در مروری بر عوامل زمینه‎ساز یک سازمان دانش‎محور در چند سازمان رسانه‎ای (رادیو- تلویزیونی) کارآمد در چند کشور مختلف و مقایسه آن با سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران، مطالعات رسانه‌ای، سال ششم، شماره دوازدهم، صص 46-32.
    • رضاییان، علی؛ باقری، روح‎الله و فرتوک‎زاده، حمیدرضا (1396)، شناسایی، اولویت‌بندی و الگوسازی عوامل شکل‌گیری شبکه‌های دانش در سازمان‌های دانش‌محور با رویکرد ساختاری تفسیری، بهبود مدیریت، شماره 37، صص 24-1.
    • سبحانی‌نژاد، مهدی و افشار، عبدالله (1388)، مانع‎زدایی از نهضت تولید علم؛ راهکاری بنیادی در نوآوری فعالیت‎های پژوهشی دانشگاهی، فصلنامه مدیریت در دانشگاه اسلامی، سال سیزدهم، شماره 1، صص 99-78.
    • سعیدی، سید محمود؛ حاتمی، حسین؛ شهیدی، نیما و امیری، قسم (1386)، امکان‎سنجی تحقق سازمان دانایی‎محور در دانشگاه آزاد اسلامی شیراز، فصلنامه اندیشههای تازه علوم تربیتی، سال دوم، شماره دوم، صص 48-31.
    • سهرابی، بابک؛ رییسی وانانی، ایمان و رسولی، هاتف (1389)، ارزیابی شایستگی دانش‌محور در آموزش عالی، فصلنامه چشم‌انداز مدیریت دولتی، شماره 2، صص 78-57.
    • قانون برنامه پنجساله پنجم توسعه جمهوری اسلامی ایران (1383)، معاونت برنامه‎ریزی و توسعه راهبردی ریاست جمهوری.
    • اللهیاری فرد، نجف و عباسی، رسول (1390)، بررسی الگوی مناسب ساختار سازمانی شرکت‌های دانش‌محور، فصلنامه تخصصی پارکها و مراکز رشد (رشد فناوری)، سال هشتم، شماره 29، زمستان 90، صص 47-54.
    • منوریان، عباس؛ عسگری، ناصر و آشنا،‌مصطفی (1386)، ابعاد ساختاری و محتوایی سازمان‌های دانش‌محور، اولین کنفرانس ملی مدیریت دانش، 14-13 بهمن 1386، تهران، صص 18-1.
    • نادری، ابوالقاسم (1384)، اقتصاد دانایی به‌عنوان الگوی جدید توسعه و ارزیابی اقتصاد دانایی در ایران، فصلنامه پژوهشنامه بازرگانی، دوره 9، شماره 35 ، صص 28-1.
    • نقشه جامع علمی کشور (1390)، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Alavi, M. & Leidner, D. E. (2001). Knowledge management and knowledge management systems: conceptual foundations and research issues. MIS Quarterly, 25 (1): 107-136.
    • Alkhuraiji, A., Liu, S., Oderanti, F. O., & Megicks, P. (2016). New structured knowledge network for strategic decision-making in IT innovative and implementable projects. Journal of Business Research, 69(5), 1534-1538.
    • Anbari, F.T., Carayannis, E.G., Voetsch, R.J. (2008). Post-project reviews as a Key Project Management Competence. Technovation, 28 (10), 633–643.
    • Chang, H.C, Tsai, M.T, and Tsai, C.L. (2011). Complex Organizational Knowledge Structures For New Product Development Teams. Knowledge-Based Systems, (24). PP. 652-66
    • Chase, R. L. (1997). the Knowledge-Based organization: An Iternational Survey. Journal of Knowledge Management, Vol. 1 ISS,1. PP. 38-49.
    • Chen, L. Mohamed, S. (2008).Impact of the Internal Business Environment on Knowledge Management within Construction Organisations, Construction Innovation: Information, Process, Management, 8(1), 61-81.
    • Choo, C. W., & Bontis, N. (2002). The strategic management of intellectual capital and organizational knowledge. New York, Oxford University Press.
    • Cohen, S., & Kaimenakis, K. (2007). Intellectual capital and corporate performance in Knowledge-intensive SMSs. The Learning Organization, 3, 241-262.
    • Davenport, T. H., and Beck, J. C., (2002). The strategy and structure of firms in the attention economy, Ivey Business Journal, 66 (4), pp. 48-54.
    • Donate, M.J., & Guadamillas, F. (2014). The effect of organizational culture on knowledge management practices and innovation. Journal of Knowledge and Process Management,17(2),18-28.
    • Drucker, P. (2000). Knowledge work. Executive Excellence, 17 (4): 11-12.
    • Friedman, R.S., Prusak, L. (2008). On heuristics, Narrative and Knowledge Management. Technovation, 28 (12), 812–817.
    • Groves, S., (2002). Knowledge wins in the new economy, Information Management Journal, 36 (2). 6.
    • Gupta, J.N.D & Sharma, S.K. (2004). creating knowledge Base organizations, Idea group publishing, PP.1-15.
    • Hall, B.H. and J. Mairesse. (2006). Empirical studies of innovation in the knowledge driven economy, Economics of Innovation and New Technology 15(4/5), p.296.
    • Hau, Y. S., Kim, B., Lee, H., & Kim, Y. (2013). The effects of individual motivationsand social capital on employees’ tacit and explicit knowledge sharingintentions. International Journal of Information Management, 33(2), 356–366.
    • Hess, James.D, and Bacigalupo, Arnold.C. (2010). The emotionally intelligent Leader, the Dynamics of Knowledge-Based organizations and the role of emotional intelligence in Organizational Development. on the Horizon, Vol. 18, No.3, PP. 222-229. (Emerald Group(
    • Ho, J. S. Y., Cheng, M. Y. and Lau, P. M.(2008). Knowledge Sharing in Knowledge-Based Institutions, Proceedings of the 10th International Business Information Management Association Conference, Kuala Lumpur, Malaysia.
    • Hsu, M. H., & Chang, C. M. (2014). Examining interpersonal trust as a facilitator and uncertainty as an inhibitor of intra-organisational knowledge sharing. Information Systems Journal, 24(2), 119e142.
    • Hung, Y. C, Huang, S. M, Lin, Q. P, & Tsai, M. L. (2005). Critical factors in adopting a knowledge management system for the pharmaceutical industry. Industrial. Management & Data Systems, 105 (2), 164-83.
    • Jarvi, K, Almpanopoulou, A & Ritala. (2018). Organization of Knowledge Ecosystems: Prefigurative and Partial Forms. Research Policy, vol. 47, no. 8, pp. 1523-1537. 
    • Jung-Chieh.L., Yih-Chearng.S., & Chung-Yang.C. (2016). Examining the impacts of organizational culture and top management support of knowledge sharing on the success of software process improvement. Computers in Human Behavior. 54, 462–474.
    • King, W.R, (2008). An integrated architecture for an effective Knowledge organization. Journal of Knowledge management, Vol. 72, No.2,PP.29-41.
    • Kulkarni, U.R., Ravindran, S.,& Freeze, R. (2006). Knowledge management Success Model: Theoretical Development and Empirical Validation. Journal of Management Information Systems, 23 (3), 309–347.
    • Kumaresan, S. C., & Swarooprani, B. S. (2015). Analyzing the relationship between organizational culture and knowledge management dimensions in higher educational libraries. Journal of Librarianship and Information Science. 1, page(s): 57-68.
    • Lambe, P. (2014). Organising Knowledge: Taxonomies, knowledge and organizational effectiveness. Elsevier, 33(2), 356–366.
    • Leja, K. (2011). Koncepcje zarządzania współczesnym uniwersytetem, Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk
    • Leydesdorff, L; Ivanova, I; Meyer, M. S. (2019, in press). The measurement of synergy in innovation systems: Redundancy generation in a Triple Helix of University-Industry-Government relations. Springer. ISBN: 978 3 030 02510 6
    • Liao, S.-H., Fei, W.-C.,& Liu, C.-T. (2008). Relationships between knowledge Inertia, Organizational Learning and Organization Innovation. Technovation, 28 (4), 183–195.
    • Liao, S.-H.,& Hu, T.-C. (2007). Knowledge Transfer and Competitive Advantage on Environmental Uncertainty: an Empirical Study of the Taiwan Semiconductor Industry. Technovation 27 (6–7), 402–411.
    • Lin, T. C., Wu, S., & Lu, C. T. (2012). Exploring the affect factors of knowledge sharing behavior: the relations model theory perspective. Expert Systems with Applications, 39(1), 751e764.
    • Mahr, D., & Lievens, A. (2012). Virtual lead user communities: drivers of knowledgecreation for innovation. Research Policy, 41(1), 167–177.
    • Martina, K., Urbancova, H.; Fejfar, J. (2012). Identification of Managerial Competencies in Knowledge-based Organizations. Journal of Competitiveness. Vol 4. No: 1.
    • Mcgovern, J. (2001). Creating a Knowledge-based organization. The Manchester review. Doubie issue, Vol.6, NO.2 and 3, PP... 15-18
    • Mendes, M, Gomes, J. F.S & Batiz –Lazo, B (2004). Management of Knowledge in New Product Development in Portuguese Higher Education. In Gupta & Sharma (Eds). Creating Knowledge Based Organization, Idea Group Inc (e-book).
    • Mina, A., Bascavusoglu-Moreau, E., Hughes, A.) 2014(. Open service innovation andthe firm’s search for external knowledge. Res Policy, 43 (5), 853–866.
    • Mura, M., Lettieri, E., Radaelli, G., & Spiller, N. (2013). Promoting professionals’innovative behaviour through knowledge sharing: the moderating role ofsocial capital. Journal of Knowledge Management, 17(4), 527–544.
    • Nastase, M; Margareta F, Ileana M. (2018). Scientific Research and Universities as Knowledge Based Organizations. Journal of Knowledge Management, 22(3), 423–436.
    • Neagu, C.D. (2008). In IFIP International Federation for informantion Processing. the Future of Identity in the information Society, Simone Fischer_Hubner, Penny Duquenoy, Albin Zuccato, Leonardo Martucci; (Boston: Springer). PP.407-421
    • Nissen, M. (2004). Inducing Enterprise Knowledge Flows. In Gupta & Sharma (Eds). Creating Knowledge Based Organization, Idea Group Inc (e-book).
    • Nonaka, I, Takeuchi, H. (1995), The Knowledge-creating company, oxford university Press, Ox Ford.
    • OECD (1996). Knowledge-based economy. Working paper.
    • Park, Y.,& Kim, S. (2006). Knowledge Management System for Fourth Generation R&D: Knowvation. Technovation, 26 (5–6), 595–602.
    • Paterson, B., Thorne, S., Canam, C. & Jillings, C., (2001). Metastudy of Qualitative Research: A Practical Guide to Meta-analysis and Meta-synthesis. Thousand Oaks, CA: SAGE.
    • Pop, A. B.Ţîţu, A. M.(2018). Implementation of an Integrated Management System: Quality-Information Security in an Industrial Knowledge-Based Organization. Quality. Vol. 19, Iss. 166;  87-93.
    • Radding,A.(1998),  Succecding in the Information-Based Global Economy, Computer Technology Corp.
    • Rajan, A., et al. (1999). Good Practices in knowledge creation and exchange. Tunbridge Wells: Create.
    • Read & William, H (1996). Managing The Knowledge-Based Organization, Technology Analysis & Strategic Management, Vol Q, Issue o, p. ‘‘o.
    • Rowley, J. (2000) is higher Education ready for knowledge management, the International journal of educational management, 14, 7, pp. 325-333.
    • Sandelowski, M. & Barroso, J., (2007). Handbook for Synthesizing Qualitative Research. New York: Springer.
    • Sauk Hau, Y & Kang, M. (2016). Extending lead user theory to users’ innovation-related knowledgesharing in the online user community: The mediating roles of socialcapital and perceived behavioral controlYong. International Journal of Information Management, 36, 520–530.
    • Schmitz,A., Dandolini, G. A., Souza, J. Am., Gertrudes, M., Urbano, D. (2018). A systemic approach for universities in the knowledge-based society: a qualitative study. in book: Publisher: Edward Elgar, pp.60-87
    • Steyn, P. GM., (2004). Harnessing the power of knowledge in higher education, Education, 124 (4), pp. 615-628
    • Tan Y., Scott B., Stephen H. (2007).Attracting and retaining knowledge workers in knowledge cities; Journal of Knowledge Management, Vol.11.Issue: 5, 6-17.
    • Westerberg, K, Hjelte, j., Brannstrom, j. and Hyvonen, U. (2011). The meaning of a Knowledge-based organization in Swedish monicipal elderly care. Social Work Education, Vol. 30, S.1-23.
    • Wiewiora, A., Trigunarsyah, B., Murphy, G., & Coffey, V. (2013). Organizational culture and willingness to share knowledge: a competing values perspective in Australian context. International Journal of Project Management, 31(8), 1163-1174.
    • Wiig, K.M. (1999). What Future Knowledge Management Users May Expect. Journal of Knowledge Management. 5 (3), 249–263.
    • Wu, C & Wang. A. (2016). Geographical FDI knowledge spillover and innovation of indigenous firms in China. International Business Review,25, Issue 4, Pages 895–906.
    • Wu,L.-C.,Ong, C.-S., Hsu, Y., (2008) Knowledge-Based Organization Evaluation. The Tenth Pacific Asia Conference on Information System 434-443.
    • Yu, Y., Hao, J. X., Dong, X. Y., & Khalifa, M. (2013). A multilevel model for effects of social capital and knowledge sharing in knowledge-intensive work teams. International Journal of Information Management, 33(5), 780e790.
    • Zack, M.H. (1999). Managing Codified Knowledge. Sloan Management Review, 40 (4), 45–58.
    • Zack, Micheal.H.(2003). What is a Knowledge-based organization?5 th international conference organizational learning and Knowledge, Friday, 30 th may – Monday, 2nd June, PP. 1-7.
    • Zemaitis, E.,) 2014(. Knowledge management in open innovation paradigm context: high tech sector perspective. Proc. Soc. Behav. Sci. 110, 164e173.