تبیین گفتمان اندیشه‌ها، آراء، نظرات و رهنمودهای حضرت امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی) در زمینه مقابله با تحریم‌های اقتصادی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 وزارت دارایی

2 عضو هیأت علمی دانشگاه تهران

3 عضو هیأت علمی دانشگاه جامع امام حسین(ع)

چکیده

تحریم‌های اقتصادی به‌منزله ابزاری در جهت نیل به اهداف و مقاصد سیاسی تلقی می‌گردد و این موضوع بالاخص پس از بررسی مواضع تحریم‌های‌اقتصادی علیه کشورمان که ریشه‌های‌سیاسی داشته، بیش‌از پیش نمایان می‌شود. ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی، با توجه‌به اختلافات سیاسی با دشمنان خود به‌ویژه آمریکا، تحت آماج تحریم‌های متعددی قرار گرفته است. از اینرو، مسأله تحریم به پدیده‌ای مستمر تبدیل شده که در چهار دهه گذشته با اُفت‌و خیزهای مختلفی همراه بوده است. هدف‌این پژوهش،«تبیین گفتمان اندیشه‌ها،آراء،نظرات‌و رهنمودهای‌حضرت امام‌خامنه‌ای(مدظله‌العالی) در زمینه مقابله‌با تحریم‌های اقتصادی»می‌باشد. پژوهش حاضر توسعه‌ای-کاربردی بوده و در آن برحسب ضرورت از روش‌های اسنادی،تحلیل محتوای کمّی و کیفی و همچنین تحلیل گفتمان به منظور تبیین اندیشه‌ها،آراء،نظرات و فرامین ایشان استفاده شده است. نتایج حاصل از تحلیل گفتمان حضرت امام خامنه‌ای(مدظله‌العالی)نشان می‌دهد که دشمن با داشتن گفتمان‌سلطه با هدف اعمال تحریم‌ها و فشارهای اقتصادی مؤثرتر و کارآمدتر،در راستای عدم تبدیل تحریم به فرصت(تهدید)،نداشتن تدابیر اقتصادی، عدم بهره‌مندی از تجربیات ارزشمند، نداشتن بصیرت و همچنین عدم تلاش‌و کوشش مستمر(جهاد) برای مقابله با تحریم‌ها، مبادرت به اعمال آن‌ها علیه نظام جمهوری اسلامی ایران نموده است. آنچه به‌عنوان ازجا شدگی گفتمان حاضر تلقی گردید؛ تهدید فزاینده قلمداد کردن تحریم‌ها توسط دشمن بود. در راستای مقابله با چنین تحریم‌هایی عنصر اصلی در گفتمان معظم‌له که تاحدّی در سطح جامعه‌و مسئولین، تبیین و جاری شده، مواجهه‌ هوشمندانه‌و مقتدرانه با تحریم است که بر همین اساس مفاهیم روحیه سلطه‌ستیزی‌و خوداتکایی اقتصادی، دانش‌بنیان نمودن تولیدات همراه با تأکید بر ایجاد عدالت در شرایط تحریم و همچنین پایداری‌و تاب‌آوری در چارچوب این گفتمان، تجلی یافته‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • فهرست منابع و مآخذ

    الف. فارسی

    • امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی) (1394)، حدیث ولایت (مجموعه رهنمودهای مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله‌العظمی خامنه‌ای (مدظله‌العالی) شهریور 1366 تا اسفند 1393)، تهران، دفتر حفظ و نشر آثار مقام معظم رهبری.
    • امام خامنه‌ای (مدظله‌العالی)، مجموعه بیانات، قابل دسترسی در: WWW.Khamenei.ir
    • آصف‌جوادی، محمد (1390)، روش تحلیل گفتمان، دوماهنامه زمزم ‌معارف، سال هشتم، شماره 30.
    • انصاریان، مجتبی (1393)، تأثیر تحریم‌های تحمیلی بر ایران از منظر دکترین امنیت انسانی، تهران، مؤسسه تحقیقاتی تدبیر اقتصاد.
    • بیات، محسن (بهار 1395)، جهانی‌شدن اقتصادی و نقش تهدید نظامی در راهبرد آمریکا برای کارآمدی تحریم ایران، فصلنامه سیاست، سال چهل و ششم، شماره 1.
    • خلیلی‌شورینی، سیاوش (1391)، روش‌های پژوهش آمیخته (با تأکید بر بومی‌سازی)، تهران، انتشارات یادواره کتاب.
    • دانایی‌فرد، حسن و امامی، سید مجتبی (پاییز و زمستان 1386)، استراتژی‌های پژوهش کیفی: تأملی بر نظریه‌پردازی داده‌بنیاد، دوفصلنامه اندیشه مدیریت راهبردی، سال اول، شماره 2.
    • رهبر، فرهاد؛ دهقان، نبی‌الله؛ سیف، الله‌مراد. آل‌اسحاق، یحیی و فرج‌الله‎زاده، محمد (زمستان 1396)، الگوی پارادایمی مقابله با تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران، فصلنامه مطالعات مدیریت راهبردی دفاع ملی، سال اول، شماره 4.
    • زهرانی، مصطفی (1376)، نظریه‌های تحریم اقتصادی، تهران، مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
    • علوی، سید یحیی و امیری، داریوش (بهار 1395)، نقش کنگره و وزارت خزانه‌داری آمریکا در اعمال تحریم‌های اقتصادی علیه جمهوری اسلامی ایران (2014-2012)، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال دهم، شماره 34.
    • غفاری آشتیانی، پیمان؛ مظفری، امین و آل مجتبی، زهرا (پاییز 1393)، تغییرات رفتار مصرف‌کننده در پی تحریم اقتصادی، مجله مدیریت بازاریابی، شماره 24.
    • کازرونی، علیرضا؛ قربانی، عادل و ثقفی کلوانق، رضا (بهار 1394)، بررسی کارایی تحریم‌های یک‌جانبه و چندجانبه بر تجارت خارجی محصولات غیرنفتی در ایران، فصلنامه نظریه‌های کاربردی اقتصاد، سال دوم، شماره 1.
    • کریمی، محمدصادق (پاییز 1396)، بررسی اثر وجود کشور رقیب و امکان اقدام متقابل در نتایج تحریم‌ها؛ نمونه موردی تحریم ایران، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی، سال هفتم، شماره 24.
    • کیمیایی، رضا؛ خرازی م.آذر، زهرا و سلطانی‌فر، محمد (بهار 1394)، روش‌های اطلاع‌رسانی در شرایط تحریم بین‌المللی، فصلنامه تخصصی علوم سیاسی، سال یازدهم، شماره 30.
    • گروه مطالعات امنیتی- راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی (1388)، الگوی راهبردی پیشرفت اسلامی- ایرانی، چاپ اول، تهران، انتشارات دانشگاه عالی دفاع ملی.
    • متقی، سمیرا (بهار 1397)، تبیین کارایی تحریم‌های اقتصادی وضع‎شده علیه جمهوری اسلامی ایران از منظر اقتصاد سیاسی، فصلنامه رهیافت انقلاب اسلامی، سال دوازدهم، شماره 42.
    • مهرابی، امیرحمزه؛ خنیفر، حسین؛ امیری، علی‌نقی؛ زارعی‌متین، حسن و جندقی، غلامرضا (1390)، معرفی روش‌شناسی نظریه داده‌بنیاد برای تحقیقات اسلامی (ارائه یک نمونه)، فصلنامه مدیریت فرهنگ سازمانی، سال نهم.

     

    ب. انگلیسی

    • Faraji Dizaji,S. (2014),“The effects of oil shocks on government expenditures and government revenues nexus(with an application to Iran's sanctions)”, Economic Modelling, Vol.40,pp.299-313.
    • Ianchovichina, Elena; Devarajan, Shantayanan and Lakatos, Csilla(2016),“Lifting Economic Sanctions on Iran:Global Effects and Strategic Responses”, Policy Research Working Paper 7549, Middle East and North Africa Region, World Bank, February 2016, Available at: http://documents.worldbank.org
    • Macaluso,Agnese(2014),“The Apparent Success of Iran Sanctions”,The Hague Institute for Global Justice,Working Paper 2,August 2014,Available at: https://www.thehagueinstituteforglobaljustice.org
    • Parsi,Rouzbeh and Esfandiary,Dina. (2016), “An EU Strategy for relations with Iran after the nuclear deal”, Policy Department, Directorate-General for External Policies,European Union, June 2016, Available at: www.europarl.europa.eu