تحلیل جامعه ایران و آستانه تحمل آن، مدل سازی تاب آوری اجتماعی به روش شبکه عصبی مصنوعی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

پژوهشگر دانشگاه عالی دفاع ملی و تحقیقات راهبردی

چکیده

نظر به اینکه درک و تعیین میزان تاب‌آوری اجتماعی به عنوان یکی از شاخصه‌های میزان تحمل جامعه در نظر گرفته می‌شود، در این تحقیق کاربردی چنین هدف‌گذاری شده‌است که تحلیل جامعه ایران و آستانه تحمل آن با هدف مدل‌سازی تاب‌آوری اجتماعی با استفاده از تکنیک شبکه عصبی مصنوعی و به روش توصیفی-تحلیلی انجام شود. جامعه آماری، اساتید دانشگاهها و حجم جامعه نمونه برابر با 133 نفر بوده است. یک شبکه عصبی مصنوعی پرسپترون چند لایه برای پیش بینی و مدلسازی شاخص توسعه انسانی 38 کشور هدف ایجاد شد. چهار پارامتر ورودی "امید به زندگی در بدو تولد"، "تعداد سال های مورد انتظار برای آموزش کودکان در سن ورود به مدرسه"، "میانگین سال های آموزش برای بزرگسالان بالای 25 سال" و "درآمد ناخالص ملی سرانه" بودند و پارامتر پاسخ، شاخص توسعه انسانی بود. 4000 ساختار مختلف شبکه ی عصبی با تغییر متغیرهای تابع فعال سازی، تابع آموزش و تعداد نرون های عصبی در لایه پنهان توسعه داده شد. بهترین شبکه عصبی پرسپترون میان چند روش منتخب این تحقیق به لحاظ کارایی، شبکه ای با میانگین مطلق درصد خطا MAPE=0.01156، ریشه میانگین مربعات خطا نرمال شده NRMSE=0.00124، مربعات خطا = 0,99620 R2 بود. شبکه منتخب دارای ده نورون در لایه پنهان، تابع فعال سازی tansig و تابع آموزش RP بود. بر اساس نتایج آنالیزحساسیت ، مهمترین عوامل میانگین سالهای تحصیل ، "امید به زندگی در بدو تولد ، سالهای مورد انتظار مدرسه و درآمد سرانه ملی به ترتیب با اهمیت نسبی 33.63٪ ، 24.43٪ ، 23.83٪ و 18.11٪ بودند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • منابع

    الف- فارسی

    • بوالحسنی، خسرو؛ کلانتری، فتح اله؛ سعادت راد، علیرضا؛ جافری، محمد قربان (1395). «بررسی پارادایم امنیتی تهدید در مقابل تهدید». فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره 6، شماره 20، صص143-165.
    • اسکندری، حسین؛ لطفی، علی؛ معتمدی، عبداله؛ دلاور، علی؛ دهقانی پوده، حسین (1396). «بررسی تحلیلی تاب‌آوری روانی ملی». فصلنامه روانشناسی نظامی، دوره 7، شماره 28، صص 45-60.
    • پویش فکری توسعه (1400)، «هندبوک شاخص های توسعه»، قابل دسترسی در https://pooyeshfekri.com/rasadkhane/sources/
    • حسن بیگی، ابراهیم؛ عصاریان نژاد، حسین؛ رئیسی دهکردی، اردشیر (1395). «واکاوی عناصر قدرت نرم در جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره 6، شماره 19، صص 9-45.
    • خادم دقیق، امیر هوشنگ؛ فینی زاده، جعفر؛ رضاییان، مهدی (1395). «نقش همبستگی، انسجام و وحدت ملی به‌عنوان یک ظرفیت اساسی جهت مقابله با جنگ نرم دشمن». فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره 6، شماره 20، صص 103-142.
    • داودی، محمد (1398). «راهبردهای وحدت ملی در استحکام‌بخشی قدرت درونی نظام جمهوری اسلامی ایران از منظر مقام معظم رهبری». فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره 9، شماره 33، صص 221-240.
    • رفیعیان، مجتبی؛ رضایی، محمد رضا؛ عسگری، علی؛ پرهیزکار، اکبر؛ شایان، سیاوش (1390). «تبیین مفهومی تاب ‌آوری و شاخص‌ سازی آن در مدیریت سوانح اجتماع محور CBDM»، برنامه ریزی و آمایش فضا، دوره 15، شماره 4، صص 19-41.
    • سازمان همکاری و توسعه ی اقتصادی (1396). «راهنمای تحلیل تاب آوری سیستم». ترجمه: دکتر احمد خامسان. ناشر: معاونت بانوان ریاست جمهوری.
    • سلیمی، حسین؛ شاه محمدی، محمد (1399). «استحکام ساخت درونی قدرت نظام ج.ا.ا با نگاه امنیتی (با تأکید بر امنیت سیاسی) ». فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره 10، شماره 37، صص 279-314.
    • شفیعی، جمال؛ محمدی، رضا (1398). «ارائه راهبردهای فرهنگی تحکیم و توسعه درونی قدرت ملی جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره 9، شماره 32، صص51-74.
    • شهیر، احسان؛ یاحی، رسول. (1395). «"همدلی هم‌زبانی، دولت و ملت " راهبردی مؤثر بر استحکام ساخت درونی قدرت ملی نظام جمهوری اسلامی ایران». فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره 6، شماره 20، صص83-102.
    • عسگری، محمود (1399). «رویکردی به تهدیدات داخلی ج.ا.ایران از منظر فرماندهی معظم کل قوا». فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره 10، شماره 35، صص 63-92.
    • عیوضی، محمد رحیم؛ اینانلو، سلیمان (1398). «شناسایی عوامل و روند‌های مؤثر چالش‌های اجتماعی جمهوری اسلامی ایران در 15 سال آینده». فصلنامه علمی امنیت ملی، دوره 9، شماره 32، صص 297-329.
    • قاسمی، حسام الدین؛ عرب مازار، عباس (1399). «شاخص تاب‌آوری نظام بودجه‌ریزی اقتصاد ایران». فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد مقداری، دوره 17، شماره 2، صص 173-199.
    • گل وردی، مهدی. (1396). «تاب آوری ملی: مروری بر ادبیات تحقیق». مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 7، شماره 25، صص 293-310.
    • محمودی، بیت الله؛ سروری دردشتی، زهرا؛ صادقی، ستار (1399). «شناسایی، طبقه بندی و اولویت بندی معیارها و شاخص‌های تاب آوری اجتماعی در کشور». مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره 10، شماره 36، صص 96-118.
    • مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران (1395). «مبانی و مفاهیم تاب آوری شهری (مدلها و الگوها) »، قابل دسترسی در  https://nosazi.tehran.ir/Portals/0/Document/hamahangi/pazoohesh/others/nashriye/373_opt.pdf
    • مشک سار، پریسا؛ پیوسته گر، یعقوب؛ شمس الدینی، علی (1398). «ارزیابی تاب آوری اجتماعی و اقتصادی منطقه 3 شهرداری شیراز در برابر زلزله». مطالعات برنامه ریزی سکونتگاه های انسانی، دوره 14، شماره 4، صص 1133-1147.
    • منهاج، محمد باقر (1397). «مبانی شبکه های عصبی». تهران، ایران: دانشگاه صنعتی امیرکبیر.
    • واثق، محمود؛ رضائی سکه روانی، داود؛ چناری، سمیرا (1396). «تأثیر اقلیت‌های فضایی بر قدرت ملی (با تأکید بر اقلیت‌های قومی) ». پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 49، شماره 3، صص 675-691.

     

    ب- انگلیسی

    • Beckwith, L. (2022). Cambodia’s resilience agenda: Understanding how local institutions and actors accept, contest and accommodate an externally driven approach. Geoforum, Vol. 128, PP 125-134.
    • Bolzan, N., & Gale, F. (2018). Social resilience: Transformation in two Australian communities facing chronic adversity. International Social Work, Vol. 61, No. 6, PP 843-856.
    • Boyd, E., & Folke, C. (Eds.). (2011). Adapting institutions: governance, complexity and social-ecological resilience. Cambridge University Press.
    • Canetti, D., Waismel-Manor, I., Cohen, N., & Rapaport, C. (2014). What does national resilience mean in a democracy? Evidence from the United States and Israel. Armed Forces & Society, Vol. 40, No. 3, PP 504-520.
    • Cutter, S. L. (2016). The landscape of disaster resilience indicators in the USA. Natural hazards, Vol. 80, No. 2, PP 741-758.
    • Cutter, S. L., Ahearn, J. A., Amadei, B., Crawford, P., Eide, E. A., Galloway, G. E., ... & Zoback, M. L. (2013). Disaster resilience: A national imperative. Environment: Science and Policy for Sustainable Development, Vol. 55, No. 2, PP 25-29.
    • Desjardins, E., Barker, G., Lindo, Z., Dieleman, C., & Dussault, A. C. (2015). Promoting resilience. The Quarterly review of biology, Vol. 90, No. 2, PP 147-165.
    • Fahlberg, A., Vicino, T. J., Fernandes, R., & Potiguara, V. (2020). Confronting chronic shocks: Social resilience in Rio de Janeiro's poor neighborhoods. Cities, Vol. 99, No. 102623, PP 1-10.
    • Fromm, E. (1994). Escape from freedom. Macmillan.
    • Gotham, K. F., & Powers, B. (2015). Building resilience: social capital in post-disaster recovery. Contemporary Sociology, Vol. 44, No. 1, PP 30-31.
    • Javadpoor, M., Sharifi, A., & Roosta, M. (2021). An adaptation of the Baseline Resilience Indicators for Communities (BRIC) for assessing resilience of Iranian provinces. International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol. 66, No. 102609, PP 1-13.
    • Kimhi, S. (2016). Levels of resilience: Associations among individual, community, and national resilience. Journal of health psychology, Vol. 21, No. 2, PP 164-170.
    • Kimhi, S., & Eshel, Y. (2009). Individual and public resilience and coping with long‐term outcomes of war 1. Journal of Applied Biobehavioral Research, Vol. 14, No. 2, PP 70-89.
    • Kornhauser, W. (2013). Politics of mass society. Routledge.
    • Saja, A. A., Teo, M., Goonetilleke, A., & Ziyath, A. M. (2021). Assessing social resilience in disaster management. International Journal of Disaster Risk Reduction, Vol 52, No. 101957, PP 1-11.
    • UNISDR (2009). Terminology on disaster risk reduction. Geneva, Switzerland.
    • United Nations Development Programme (UNDP). Human Development Report 2020: The next frontier- Human development and the Anthropocene, Available from: http://hdr.undp.org/en/2020-report. Accessed August ,3, 2021.
    • Vicente, I., Pastor, J. M., & Soler, Á. (2021). Improving educational resilience in the OECD countries: Two convergent paths. Journal of Policy Modeling, Vol. 43, No. 6, PP 1149-1166.

    COPYRIGHTS

    2025 by the authors. Published by The National Defense University. This article is an open-access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by/4.0