شناخت الگوی تصمیم‌گیری هسته ‏ای دولت سیزدهم برپایه گفتمان پسااستعمارگرایی غرب

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل، دانشگاه لرستان، خرم آباد

2 استاد گروه علوم سیاسی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران

چکیده

نادیده گرفتن روایت و هویت انسان شرقی و تلاش برای سلطه بر او، به عنوان دیگری ِ غرب، چارچوب سلطه‏ ی پسااستعمارگرایانه را شکل داده است. نگرش به مجادله‏ ی ایران و غرب بر سر موضوع هسته ‏ای در قالب این رهیافت امری‏ست که تاکنون کمتر مورد توجه و پژوهش قرار گرفته است. لذا این پژوهش با هدف فهم چرایی طولانی‏ و در عین ‏حال دشوار بودن توافق در دولت سیزدهم این سوال را مطرح می‏ کند که؛ نگرش پسااستعماری غرب به موضوع هسته‏ ای ایران چگونه الگوی تصمیم‏ گیری در دولت سیزدهم را شکل داده است؟. یافته ‏های پژوهش نشان داد که نگرش غرب از منظر پسااستعمارگرایی به چالش هسته ‏ای ایران به عنوان دیگری ِ غرب بر پایه‏ ی همان اقدامات گذشته باعث غلبه‏ ی الگوی شناخت اولیه از سوی دولت سیزدهم در مذاکرات شد. این الگو مبتنی بر لغو تحریم ‏ها، عدم ‏اعتماد و ارائه تضمین از سوی غرب رسیدن به توافق را در حداکثر غیرممکن و در حداقل دشوار کرده است. روش این پژوهش کیفی و رویکرد آن نیز توصیفی- تحلیلی برمبنای ابزارهای اسنادی و کتابخانه ‏ای است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • منابع

    الف- فارسی

    • افضلی، توحید و موسوی، محمدعلی (1395)، «تحلیل سازه‏انگارانه مبانی هویتی سیاست خارجی ایالات متحده آمریکا در قبال پرونده هسته‏ای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه علوم سیاسی، سال نوزدهم، شماره75، 171-151.
    • بصیری، محمدعلی و محمدی، عطا (1393)، «تحلیل مسئله اتمی ایران و غرب در چارچوب نظریه بازی‏ها»، فصلنامه دانش سیاسی، سال دهم، شماره19، 46-27.
    • بیانات (1401)، «نظام سلطه»، در: www.khamenie.ir، قابل دسترس در: https://farsi.khamenei.ir/newspart-index?tid=1079 [دسترسی 77 آذر 1401].
    • جعفری، علی‏اکبر و رحیمی‏خویگانی، فهیمه (1394)، «نگاهی تاریخی- تحلیلی به روابط هسته‏ای ایران و آلمان»، فصلنامه مطالعات تاریخی جهان اسلام، سال سوم، شماره5، 56-37.
    • دهقانی‏‏فیروزآبادی، سیدجلا و ذبیحی، رضا (1391)، «تاثیر هویت اسلامی- انقلابی بر رفتار سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در موضوع هسته‏ای(دوره خاتمی و احمدی نژاد)»، فصلنامه علوم سیاسی، سال پانزدهم، شماره59، 102-75.
    • رضایی، علیرضا (1400)، «سیاست خارجی مطلوب ابراهیم رئیسی؛ الگوی نظم عدالت‏محور مبتنی بر استراتژی موازنه نرم»، فصلنامه راهبرد سیاسی، سال پنجم، شماره2، 45-23.
    • رضائی، علی‏رضا و ترابی، قاسم (1392)، «سیاست خارجی دولت حسن روحانی، تعامل سازنده در چارچوب دولت توسعه گرا»، فصلنامه تحقیقات سیاسی و بین المللی، دوره پنجم، شماره15، 162-131.
    • رئیسی، ابراهیم (1400)، پایگاه اطلاع‏رسانی ریاست جمهوری، قابل دسترس در: https://www.president.ir/fa/134715[دسترسی 21 آذر 1401].
    • رئیسی، ابراهیم (1401/الف)، «رئیسی: ما گاو شیرده نیستیم/اظهارات بایدن علیه ایران از حواس پرتی است»، در: قم نیوز، قابل دسترس در: https://www.qomnews.ir/fa/news/106898/%D8%B1%D8%A6%DB%8C%D8%B3%DB%8C-%DA%AF%D8%A7%D9%88-[دسترسی 10 آذر 1401].
    • رئیسی، ابراهیم (1401/ب)، «شرط‏های رئیسی برای احیای توافق هسته‏ای»، روزنامه دنیای اقتصاد، قابل دسترس در: https://donya-e-eqtesad.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-[دسترسی 14 آذر 1401].
    • رئیسی، ابراهیم (1401/ج)، «گفتگوی رئیسی با الجزیره انگلیسی»، در: پایگاه اطلاع‏رسانی ریاست جمهوری، قابل دسترس در: https://www.president.ir/fa/139568[دسترسی 25 آبان 1401].
    • ساعی، احمد (1385)، «مقدمه‏ای بر نظریه و نقد پسااستعماری»، مجله دانشکده حقوق و علوم سیاسی، شماره 73، 154-133..
    • سعدالدین، سیکا (1395)، «رویکرد ایران به مسئله هسته‏ای در دولت خاتمی با توجه به گفتمان آزادی- قانون‏محور وی»، فصلنامه سیاست، دوره پنجاهم، شماره3، 860-843.
    • سلیمانی، رضا (1401)، «تحلیل گفتمانی سیاست خارجی دولت سیزدهم» فصلنامه مطالعات راهبردی سیاستگذاری عمومی، دوره دوازدهم، شماره44، ---
    • شریفی، منوچهر (1401)، «دشمن‏شناسی در بیانیه گام دوم انقلاب»، فصلنامه مطالعات بین‏رشته‏ای دانش راهبردی، سال دوازدهم، شماره48، 30-7.
    • نوابخش، فرزاد و درودی، مسعود (1393)، «گفتاری در مطالعات پسااستعماری و ضرورت گسترش آن در جوامع غیرغربی»، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال هفتم، شماره1، 75-57.

    ب- انگلیسی

    • Akbarzadeh, Shahram and Conduit, Dara (2016), "Iran In The World: President Rouhani’s Foreign Policy", New York: Palgrave Macmillan.
    • Chung, Alex H. (2014), "Postcolonial Perspectives on Nuclear Non-Proliferation", in: Conference Paper for the ISAC-ISSS Joint Annual Conference 2014, Lyndon B. Johnson School of Public Affairs, University of Texas, Austin, 1-12.
    • Cronin, Patrick M. (2008), "Double trouble: Iran and North Korea as challenges to international security", London: Praeger Security International.
    • Dareini, Ali Akbar (2021), "Iran’s Foreign Policy under Raisi", in: Al Jazeera Centre for Studies, Available at: https://studies.aljazeera.net/sites//defauit/files/articles/do cuments/202107/Iran%E2%80%99s%20Foreign%20Policy%20under%20Raisi..pdf[ Access 3 November 2022].
    • Entessar, Nader and Afrasiabi, Kaveh (2020), "Deal breaker: Europe's nuclear Orientalism towards Iran", in: Middle East EYE, Available at: https://www.middleeasteye.net/opinion/europes-nuclear-orientalism[ Access 5 October 2022].
    • Forough, Mohammadbagher (2021), "Raisi’s Foreign Policy: Pragmatic Revolutionism and the Iranian Pivot to Asia Research Fellow", GIGA FOCUS, Vol. 7, 1-12.
    • Grovogui, Siba N. (2002), "Postcolonial Criticism International reality and modes of inquiry", in: Postcolonialism and International Relations: Reading Race, Gender and Class (33-55), Edited by Geeta Chowdhry and Sheila Nair, London and New York: Routledge.
    • Gusterson, Hugh (2006), "A Double Standard on Nuclear Weapons?", in: MIT Center for International Studies Audit of the Conventional Wisdom, Available at: https://www.files.ethz.ch/isn/20630/Double_Standard_08.pdf[ Access 2 November 2022].
    • Hashemi, Arash (2013), "Nuclear Apartheid?: A Critical Discourse Analysis of the Iranian Nuclear Program", University of Ottawa.
    • Howarth, Caroline (2011), "Representations, Identity and Resistance in Communication", in: The Social Psychology of Communication, Edited by Hook, Derek, Franks, Bradley and Bauer, Martin, London: Palgrave Macmillan.
    • Khalid, Iram and Saeed Hashmi, Rehana (2014), "Iranian Nuclear Deal: Future Perspectives and Implications for the Region", Pakistan Vision, Vol. 15, No.1, 16-39.
    • Klein, Gary (2015), "A naturalistic decision making perspective on studying intuitive decision making", Journal of Applied Research in Memory and Cognition, Vol. 4, No. 3,164-168.
    • Klein, Gary (2088), "Naturalistic decision making", Human Factors The Journal of the Human Factors and Ergonomics Society, Vol. 50, 456-60,
    • Nair, Sheila (December 2017), "Introducing Postcolonialism in International Relations Theory", in: E-International Relations, Available at: https://www.einfo/2017/12/08/postcolonialism-in-international-relations-theory/[ Access 5 October 2022].
    • Mintz, Alex and Derouen, Karl(2010), "Understanding Foreign Policy Decision Making", Cambridge: Cambridge University Press.
    • Nuruzzaman, Mohammed (2016), "Post-Nuclear Deal Iran: Back to the Fold of Imperialism?", Insight Turkey Spring, Vol. 18, No. 2, 51-61.
    • Perry, Richard M (1997), "Rogue or Rational State?: A Nuclear-Armed Iran and U.S. Counter-proliferation Strategy", in: Research paper for the Air Command and Staff College, Available at: https://www.fas.org/nuke/guide/iran/nuke/97-0388.pdf[Access 11 December 2022].
    • Seth, Sanjay (2011), "Postcolonial Theory and the Critique of International Relations", Millennium: Journal ofInternational Studies, Vol. 40, No.1, 167–183.
    • Townsend, Amy Rose (2012), "How US Foreign Policy affects Iran’s Identity: Implications for the Nuclear Issue, dissertation, University of Plymouth", [DOI: https://www.e-ir.info/2012/03/21/how-us-foreign-policy-affects-irans-identity-implications-for-the-nuclear-issue/].
    • Vakil, Sanam (2018), "Iran On The Brink: Challenges And Opportunities For Washington", Stanford University: Hoover Institution.
    • Wang, Yufeng (2018), "The Cultural Factors in Postcolonial Theories and Applicationa", Journal of Language Teaching and Research, Vol. 9, No. 3, 650-654.
    • Zaccara, Luciano (2021), "Iran’s presidential election 2021: what to expect from Ebrahim Raisi’s first term", in: Elcano Royal Institute, Available at: http//realinstit org[ Access 7 December 2022].

     

    COPYRIGHTS
    2025 by the authors. Published by The National Defense University. This article is an open-access article distributed under the terms and conditions of the Creative Commons Attribution 4.0 International (CC BY 4.0) https://creativecommons.org/licenses/by/4.0