مولفه های تاثیرگذار بر روابط عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی مبتنی بر نظریه نوواقع گرایی

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 1 .دانش‌آموخته دکتری روابط بین‌الملل دانشگاه خوارزمی و معاون آموزش مرکز علمی -کاربردی شهدای نزاجا

2 دانش‌آموخته دکتری علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد قم، مسئول پژوهشی مرکز علمی-کاربردی شهدای نزاجا و مدیر مسئول پا یگاه خبری گیتا

چکیده

تحولات یک دهه اخیر در منطقه، عربستان‌سعودی و رژیم‌صهیونیستی را واداشته تا به رغم تفاوت‌های بسیار زیاد (جغرافیایی، تاریخی، فرهنگی - مذهبی و نظام حکومتی)، به فکر بهره برداری از ظرفیت های یکدیگر در منطقه جهت مقابله با چالش های پیش روی خود باشند. هدف عمده این مقاله، شناسایی مولفه‌ها و عناصر اصلی تاثیرگذار و تسهیل‌کننده بر‌ روابط عربستان‌سعودی و رژیم‌صهیونیستی در چارچوب نظریه نوواقع‌گرایی و درک تهدیدات متاثر از این روابط بر امنیت جمهوری ‌اسلامی‌ ایران است. در این پژوهش از روش توصیفی- تحلیلی و برای تجمیع داده‌ها و اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای و اسنادی استفاده شده و به منظور تدقیق و نظام‌مند کردن مشاهده علمی و یافته های پژوهش از رویکرد نظری موازنه قدرت بهره گیری شده است. از نظر والتز، توازن قدرت‌ها عامل بنیادی در مهار کردن بازیگران نیرومند در روابط بین‌الملل است و در حقیقت، این ساختار نظام بین‌الملل و ضرورت بقا است. سوال اصلی پژوهش این است که روابط عربستان‌سعودی و رژیم‌صهیونیستی در چارچوب نظریه نوواقع‌گرایی بر مبنای چه مولفه‌هایی قابل تبیین و ارزیابی می‌باشد؟ نتایج حاکی از آن است که تحولات سیستمی، تغییرات سطح واحد، رویکرد قدرت های جهانی، ضرورت تصمیم گیری عقلایی، منابع تهدید مشترک، منابع قدرت مشترک و قابل تجمیع و حصول منافع اقتصادی و سیاسی مولفه های تاثیرگذار و تسهیل کننده بر روابط عربستان سعودی و رژیم صهیونیستی محسوب می گردند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • منابع

    الف- فارسی

    • احمدیان، حسن (1390). «اخوان­المسلمین مصر و حماس به سوی حداقل­گرایی؟»، فصلنامه مطالعات فلسطین، 5 (15)، 7-30.
    • آقابخشی، علی­اکبر (1383). فرهنگ علوم سیاسی. تهران: نشر چاپار.
    • آقامحمدی، زهرا؛ امیدی، علی (1397). «آینده‌پژوهی نقش‌آفرینی عربستان در پرتو روابط با ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه (2025-2017): چالش‌ها و راهبردها»، فصلنامه رهیافت‌های سیاسی و بین‌المللی، 9 (4)، 12-34.
    • برچیل، اسکات و همکاران (1391). نظریه‌های روابط بین‌الملل. ترجمه حمیرا مشیرزاده و روح‌الله طالبی‌آرانی، تهران: نشر میزان.
    • بهرامی­مقدم، سجاد (1390). «تحول رویکرد عربستان به کشمکش اعراب رژیم صهیونیستی»، فصلنامه مطالعات منطقه­ای: آمریکاشناسی رژیم صهیونیستی­شناسی، 12 و 13 (4)، 113-140.
    • زارعی، سعدالله (1395). «ریاض- تل­آویو: بنیاد و نتایج مناسبات سیاسی و امنیت»، فصلنامه مطالعات راهبردی جهان اسلام، 17 (2)، 159-180.
    • عظیمی، رقیه سادات (1375). عربستان سعودی. تهران: انتشارات وزارت امور خارجه.
    • عمادی، سید رضی (1397). ابعاد و اهداف مختلف مناسبات رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی. واحد پژوهش‌های کاربردی معاونت برون‌مرزی صداوسیما.
    • کرمی، کامران (1391). «تحلیل رویکرد عربستان سعودی به مسئله فلسطین: انفعال یا تغییر رویکرد»، 28 آذر، مرکز بین‌المللی مطالعات صلح، قابل دسترسی در: https://peace-ipsc.org/fa.
    • کیشیشیان، جوزیف (2003). الخلافه فی العربیه السعودیه. بیروت، دارالساقی.
    • محمودی، مرتضی و همکاران (1393). «امنیت ملی رژیم صهیونیستی و استراتژی تهدید نظامی علیه جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه مطالعات روابط بین‌الملل، 7 (27)، 209-231.
    • نجفی، محمدجواد، صفایی‌مهر، علیرضا (1400). «بررسی عوامل مؤثر بر سیاست خارجی عربستان در قبال پرونده فلسطین در دوره محمد بن سلمان»، فصلنامه مطالعات بیداری اسلامی، 10 (1)، 103-123.
    • همیانی، مسعود (1394). «تغییر جهت در سیاست خارجی عربستان سعودی: از استراتژی موازنه تا رهبری ائتلاف»، فصلنامه سیاست خارجی، 29 (1)، 53-74.

     

    ب- انگلیسی

    • Al-Rasheed, Madawi (2017). “King Salman and His Son: Winning the US, Losing the Rest”. LSE Middle East Centre Report. available at: http://eprints.lse.ac.uk/84283/1/KingSalmanandhisSon.pdf.
    • Amidror, Yaakov (2016). “A Covenant of Shadows”, BESA Center Perspectives Paper, No. 354, 7 August 2016, Available at; http://besacenter.org/perspectives-papers/a-covenant-of-shadows.
    • Aziz,   (2018). “Political  Role  of  Israel  in  the  Middle  East:  History,  Evolution  and Contemporary Period". Journal of Current Affairs, 3 (1), 1-26.
    • Fattahi Ardakani,  ,  Imam  Jomehzadeh,  S.,  Harsij,  H.  (2018).  “Analysis  of  the  Soft  Power Pattern in the Middle East: A Case Study of Saudi Arabia”, Quarterly Journal  of Political Research in the Islamic World, 8 (1), 29-62.  https://doi.org/10.22034/isj.2021.247668.1213
    • Gimenez Cerioli, L. (2018). “Roles and International Behaviour: Saudi–Iranian Rivalry in Bahrain’s and Yemen’s Arab Spring”, Contexto Internacionalvol, 40 (2), 295- 316. http://dx.doi.org/10.1590/s0102-8529.2018400200010.
    • Herzogideas, Michael (2015). “Contextualizing Israeli Concerns about the Iran Nuclear Deal”, The Washington Institute for Near East Policy, June, No. 26.
    • Marcus, J. (2018). “Israel and Saudi Arabia: The relationship emerging into the open”. Middle East Institute. Available at: www.bbc. Perstion.com.
    • Siddiqa, A. (2019). “Saudi–Israeli Nexus: "Implications for Iran. Center for Iranian Studies in Ankara (IRAM)”, irancenter, May 17, at: http://www.irancenter.org.
    • Kern, S. (2018). “The Saudi-Israeli Connection”, Israel My Glory. Available at; https://israelmyglory.org/article/the-saudi-israeli-connection/
    • Waltz, Kenneth. (1979). Theory of International politics. New York: Addison-Esley.