تبیین تأثیر جنبه‌های اقتصادی توافق ابراهیم بر مؤلفه‌های امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار علوم دفاعی راهبردی دانشگاه عالی دفاع ملی

2 استادیار جغرافیای سیاسی دانشگاه عالی دفاع ملی

3 دانشجوی دکتری مدیریت راهبردی نظامی

چکیده

سؤال اصلی پژوهش حاضر این است که تأثیر جنبه‌های اقتصادی توافق ابراهیم بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران چیست؟ هدف این مطالعه، بررسی تأثیر عادی‌سازی روابط کشوهای عرب حوزه خلیج‌فارس با رژیم صهیونیستی، بر امنیت ملّی جمهوری اسلامی ایران می‌باشد. بررسی روابط بین کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس و رژیم صهیونیستی نشان می‌دهد که این روابط از وضعیت پنهان سابق فراتر رفته و دامنه گسترده‌ای از فعالیت‌های اقتصادی را در برگرفته است. این مطالعه با اتخاذ رویکرد فراترکیب به تحلیل متون علمی موجود در این زمینه پرداخته است. در گام اول، با رویکرد مرور نظام‌مند ادبیات، 875 مستند اولیه (با لحاظ نمودن معیارهای ورود و خروج) درنهایت به 22 مستند نهایی کاسته شد. تحلیل از طریق اجرای سه‌گام کدگذاری(باز، محوری و انتخابی) بر روی مستندات انجام یافت. نتایج تحقیق حاضر مشخص نمود که تأثیر روابط اقتصادی کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس و رژیم صهیونیستی بر امنیت ملی ج.ا.ایران، در 4 حوزه اصلی امنیت ملی مورد شناسایی است. این حوزه‌ها شامل مؤلفه جایگاه رهبری و ولایت‌فقیه امنیت ملّی، اتحاد و همبستگی ملّی، خودکفایی و قدرت اقتصادی ج.ا.ایران و درنهایت قدرت دفاعی و نظامی است. در این پژوهش، پیشنهاد‌هایی برای ایجاد همکاری‌های بدیل، حرکت به سمت شرق در روابط اقتصادی، ارائه مشوق‌های لازم به کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس، و کاستن از هژمونی ایالات‌متحده در خاورمیانه از طریق توسعه همکاری‌های منطقه‌ای، ارائه گردیده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • منابع

    الف- فارسی

    • احمدی، وحید (1398). «جمهوری اسلامی ایران و رژیم صهیونیستی، تقابل راهبردی و راهبردهای متقابل»، فصلنامه مطالعات راهبردی سیاست‌گذاری عمومی (مطالعات راهبردی جهانی‌شدن سابق)، 9 (3)، 24-53.
    • آیت‌الله خامنه‌ای، سیدعلی (بی‌تا). بیانات و سخنرانی­های مقام معظم رهبری و فرمانده کل قوا(مدظله­العالی)، قابل‌دسترس در: khamenei.ir.
    • بورسان، محمد (1401). «خطر عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل [رژیم صهیونیستی] برای ایران»، خبرگزاری ایلنا، قابل دسترسی در: https://www.ilna.ir/8/1254850.
    • بی‌نام. (1400). «ارتش اسرائیل [رژیم صهیونیستی] یک ارتش هالیوودی ناتوان است؛ آیت‌الله خامنه‌ای حسین زمان است»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ دریافت: 12 مرداد 1400، قابل دسترسی در: https://www.isna.ir/news/98061909243.
    • بی‌نام. (1400). «رشد حجم تجارت اسرائیل [رژیم صهیونیستی] و اعراب پس از عادی‌سازی روابط»، خبرگزاری ایلنا، تاریخ دریافت: 10 آذر 1400، قابل دسترسی در: https://www.ilna.news/.
    • زهدی‌نسب، یعقوب؛ قنبری‌جهرمی، محمدحسین؛ و محمودی‌طولش، ساسان (1399). «سیاست‌های دفاعی ج.ا.ایران در مقابل همکاری‌های احتمالی دفاعی رژیم صهیونیستی، امارات متحده عربی و عربستان سعودی»، فصلنامه راهبرد دفاعی، 18 (4)، 161-182.
    • صفوی، سیدمحسن (1381). مقدمه‌ای بر جغرافیای نظامی ایران. تهران: انتشارات دانشگاه امام حسین(ع).
    • ضرغامی خسروی، سامان؛ ذاکریان، محمد؛ و برزگر، کیهان (1399). «تأثیر پروژه ایران‌هراسی در راهبرد منطقه‌ای جدید اسرائیل [رژیم صهیونیستی]»، فصلنامه مطالعات بین‌المللی، 16 (4)، 67-86.
    • عربگری، محمد (1400). «بررسی عادی‌سازی روابط اعراب و اسرائیل [رژیم صهیونیستی] (امارات و بحرین) و پیامدهای آن بر منطقه»، دیپلماسی ایرانی، قابل دسترسی در: http://irdiplomacy.ir/fa/news/200179.
    • کریمی، محسن (1396). محور مقاومت اسلامی: ابعاد و مؤلفه‌ها. تهران: انتشارات پژوهشگاه علوم انسانی.
    • لیلیانتال، آلفرد. م. (1379). ارتباط صهیونیستی. ترجمه سید ابوالقاسم حسینی، تهران: انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
    • محمدی، ‌سیرت (1389). «الگوی نمایش نقش امنیت‌آفرین شهیدان محور مقاومت در رسانه ملی»، (صص56-34)، در مجموعه مقالات دومین کنفرانس شهادت و رسانه. مرکز پژوهش‌های صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران.
    • محمدی، محمد (1396). مؤلفه‌های امنیت ملی. قابل دسترسی در: http://tabyincenter.ir/20144.

     

    ب- انگلیسی

    • Alguliyev, R. M., Imamverdiyev, Y. N., Mahmudov, R. S., & Aliguliyev, R. M. (2021). “Information security as a national security component”, Information Security Journal: A Global Perspective, 30 (1), 1-18.
    • Alkire, S. (2003). A Conceptual Framework for Human Security. Working Papers, CRISE: Department of International Development, University of Oxford.
    • Baqai, H., & Mehreen, S. (2021). “Abraham Accords: A Journey From Arab-Israeli to Palestinian-Israeli Conflict”, Journal of Independent Studies & Research: Management & Social Sciences & Economics, 19 (1), DOI: https://doi.org/10.31384/jisrmsse/2021.19.1.8.
    • Bayrak, P. (2021). “Abraham Accords: Palestine issue should be addressed for a peaceful Middle East”, Cappadocia Journal of Area Studies, 3 (1), 104-115.
    • Beck, M. (2019). “Israel and the Arab Gulf: An Israeli-Saudi alliance in the making”, E-International Relations, Available at: https://www.e-ir.info/2019/11/08/israel-and-the-arab-gulf-an-israeli-saudi-alliance-in-the-making/.
    • Bolton, J.(2007). Surrender Is Not an Option: Defending America at the United Nations and Abroad. New york: Simon & Schuster, ISBN 1-4165-5284-7.
    • Canal, F. A., Eric, & Janardhan, N. (2021). “The Abraham Accords: Exploring the Scope for Plurilateral Collaboration among Asia's Strategic Partners”, Israel Journal of Foreign Affairs, 15 (1), 41-52.
    • Cherniavskyi, S., Dzhuzha, O., Babanina, V., & Harust, Y. (2021). “System of ensuring the economic security of the state: World experience and ways of its reform in Ukraine”, Journal of Gender and Interdisciplinarity, 28 (4), 157-168, Available at: DOI:10.37635/jnalsu.28(4).2021.157-168.
    • Dazi-Héni, F. (2020). “The Gulf States and Israel after the Abraham Accords”, Arab Reform Initiative, Available at: https://www.arab-reform.net/publication/the-gulf-states-and-israel-after-the-abraham-accords/.
    • Fayazmanesh, Sasan (2008). The United States and Iran: Sanctions, Wars and the Policy of Dual Containment. Routledge. ISBN 0-415-77396-2.
    • Ferziger, J. H., & Bahgat, G. (2020). Israel's Growing Ties with the Gulf Arab States: Atlantic Council.
    • Gering, T. (2020). “China’s View of the Abraham Accords”, The Jerusalem Institute of Strategy and Security, 15 (2), 189-204, Available at: https://jiss.org.il/en/gering-chinas-view-of-the-abraham-accords/.
    • Ghaderi Hajat, G. H., Joudi, H., & Heydarian, S. (2020). “Geopolitical Explanation of the Reconstruction of the Rimland within the Abraham Accords framework”, Political Spatial Planning, 3 (1), 31-41.
    • Goulding, C. (2000). “Grounded Theory Methodology and Consumer Behaviour, Procedures, Practice and Pitfalls”, Advances in consumer research, 27 (1), 261-266.
    • Guzansky, Y., & Marshall, Z. A. (2020). “The Abraham Accords: Immediate significance and long-term implications”, Israel Journal of Foreign Affairs, 14 (3), 379-389.
    • Hanley, K. (2021). Interests and Gains: Conditions for the Abraham Accords.
    • Hughes, F. R., & Kleist, D. M. (2005). “First‐semester experiences of counselor education doctoral students”, Counselor Education and Supervision, 45 (2), 97-108.
    • Hughes, L. (2019). “Evolving US strategic interests in the Middle East: Saudi Arabia and Iran”, Future Directions International.
    • Imran, S., Bacha, S., & Khan, Z. (2020). “Cooperation in Israeli–Saudi Relations: Impact on Iran in the Middle East”, Global Social Sciences Review,V (II), 394-400.
    • Inegbenebor, U. (2013). “Analyzing and Interpreting Research in Health Education”, International Journal of Basic, Applied and Innovative Research, 2 (4), 125-130.
    • Ketbi, E. A. (2020). “Contemporary Shifts in UAE Foreign Policy: From the Liberation of Kuwait to the Abraham Accords”, Israel Journal of Foreign Affairs, 14 (3), 391-398.
    • Khan, K. S., Kunz, R., Kleijnen, J., & Antes, G. (2003). Five steps to conducting a systematic review. Journal of the Royal Society of Medicine, 96(3), 118-121.
    • Lloyd, D. (2007). Exploring students' futures images. In Contemporary Qualitative Research (pp. 59-68): Springer.
    • Maher, N. (2020). Balancing deterrence: Iran-Israel relations in a turbulent Middle East. Review of Economics and Political Science.
    • Maital, S., & Barzani, E. (2021). The Economic Impact of the Abraham Accords After One Year: Passions vs. Interests.
    • Ray, M., & Webber, D. (2020). From Oslo Accords to Abraham Accords. International Journal of Research in Innovative Multidisciplinary Studies Dec, 1-6.
    • Sınmaz, K. (2019). New Period and Possible Results in the Israeli-Gulf Relations, (3), Available at:https://d1wqtxts1xzle7.cloudfront.net
    • Son, D. D., Marriott, N., & Marriott, P. (2006). “Users' perceptions and uses of financial reports of small and medium companies (SMCs) in transitional economies: Qualitative evidence from Vietnam”, Qualitative Research in Accounting & Management, (3), 218-235.
    • Strauss, A. L., & Corbin, J. M. (1990). Basics of qualitative research (Vol. 15): Sage Newbury Park, CA.
    • Teivāns-Treinovskis, J., & Jefimovs, N. (2012). “State National Security: Aspect of Recorded Crime”, Journal of Security & Sustainability Issues, 2 (2), 41-48.
    • Thomsen, T. G., Hansen, S. R., & Wagner, L. (2011). “How to be a patient in a palliative life experience? A qualitative study to enhance knowledge about coping abilities in advanced cancer patients”, Journal of psychosocial oncology, 29 (3), 254-273.
    • Tremaine, R. L. (1998). “The Historical Impediments to Arab-Israeli Peace and the Role for the United States”, Defense Technical Information Center, https://apps.dtic.mil/sti/citations/ADA341459.
    • Zimmer, L. (2006). “Qualitative meta‐synthesis: a question of dialoguing with texts”, Journal of advanced nursing, 53(3), 311-318.