نقش راهبردی شهید سلیمانی در توسعه دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری علوم دفاعی راهبردی، دانشگاه عالی دفاع ملی

2 دانشیار دانشگاه عالی دفاع ملی

چکیده

دیپلماسی دفاعی کاربرد مسالمت‌جویانه منابع حوزۀ دفاعی برای دستیابی به بروندادهای مثبت در توسعۀ روابط دوجانبه و چندجانبه با جهان خارج است. یکی از اصلی‌ترین اولویت‌های جمهوری اسلامی، تقویت و توسعه دیپلماسی دفاعی می‌باشد. موفقیت در دپیلماسی دفاعی وابستگی زیادی به‌کسانی دارد که آنرا بکارمی‌گیرند. سردار شهید سلیمانی در دوران حیات خویش در دپیلماسی دفاعی جمهودی اسلاهی ایران نقش داشت. بنابراین پژوهش حاضر با هدف «تبیین نقش راهبردی سردار شهید قاسم سلیمانی در توسعه دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران» انجام شده است.

این پژوهش کاربردی با روش‌های توصیفی ـ تحلیلی و زمینه‌ای ـ موردی انجام و جامعه آماری تحقیق شامل افرادی بوده که در افق زندگی سردار شهید سلیمانی دارای تجارب و سوابق مطالعاتی در قلمرو منطقه غرب آسیا بوده و در موضوع دیپلماسی دفاعی صاحب نظر می‌باشند. تجزیه‌وتحلیل اطلاعات با به‌کارگیری آمارهای توصیفی و استنباطی انجام شده است.

نتایج تحقیق بر آن دلالت دارد که شهید سلیمانی با دارا بودن بینش در ابعاد چهارگانه شامل (بینش اعتقادی مبتنی بر اصل ولایت‌فقیه، بینش نظامی بر پایه خوداتکایی و بازدارندگی، بینش مردمی و اتکا به مردم مؤمن و بینش سیاسی مبتنی بر استقلال جهان اسلام و حفظ نظام) نقش ارزنده ای در دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلانی ایران را به خود اختصاص داده است.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


  • منابع و مآخذ

    الف. منابع فارسی

    • امام خامنه­ای “مدظله العالی»، «مجموعه بیانات»، قابل‌دسترسی در سایت: (Khamenei.ir)
    • باقری­دولت‌آبادی، علی(1399)، «نقش­شهید­سلیمانی­در­طراحی­هندسه قدرت ایران و برهم زدن محاسبات آمریکا در غرب آسیا»، دومین همایش مکتب شهید سلیمانی الگوی تربیت مدیران جهادی تمدن‌ساز.
    • پیرمحمدی، سعید (1395)، «شاخص­های قدرت نرم دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، مجله سیاست دفاعی، سال بیست و چهارم، شماره 95، ص 9-34.
    • جعفری، سیداصغر­(1392)، «دیپلماسی دفاعی در اندیشه­های امام خامنه­ایمدظله­العالی»، تهران، یاران شاهد.
    • جعفری، سیداصغر­(1399)، «شهید سلیمانی و تأثیرگذاری در دفاع از عمق راهبردی انقلاب اسلامی»، دومین همایش مکتب شهید سلیمانی الگوی تربیت مدیران جهادی تمدن‌ساز.
    • خداوردی، بهرام (1391)، «دیپلماسی دفاعی در اندیشه­های امام خامنه­ایمدظله العالی»، تهران، انتشارات عقیدتی سیاسی وزارت دفاعی و پشتیبانی نیروهای مسلح.
    • حاجی‌زاده، سیروس (1397)، «طراحی الگوی دیپلماسی جمهوری اسلامی در راستای عمق­بخشی انقلاب اسلامی»، رسالۀ دکتری، کتابخانۀ مرکزی دانشگاه جامع امام حسین (ع).
    • حاجی‌زاده، سیروس (1399)، «طراحی الگوی دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی در راستای امنیت زایی و عمق­بخشی انقلاب اسلامی»، نشریه آفاق امنیت، سال سیزدهم، شماره 48، ص 210-254.
    • ذوالفقاری، مهدی و خسروی، ایمان­(1395)، «تحرک‌بخشی­به­دیپلماسی دفاعی در پرتو فرصت­ها و تهدیدات برنامه اقدام سازمان ملل و تأثیر آن بر امنیت نظامی و دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه پژوهش­های روابط بین‌الملل، دوره اول، شماره 22، ص12-33.
    • ساعد، نادر و علی‌دوستی، قاسم­(1390)، «دیپلماسی دفاعی تطبیقی و ترسیم سازواره الگوی مدیریت آن در جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامۀ راهبرد دفاعی، سال نهم، شمارۀ 34، ص105-138.
    • شعیب، بهمن (1396)، «توافق سلیمانی­ ـ پوتین: امکان‌سنجی روابط راهبردی ایران و روسیه»، تهران، مؤسسه اندیشه‌سازان نور.
    • ظریف، محمدجواد (1398)، «هر زمان و به هر شکلی که صلاح بدانیم پاسخ آمریکا را می­دهیم»، روزنامه دنیای اقتصاد، 13 دی ‌ماه 1398.
    • عرفانی­فر، علی (1399)، «نقش راهبردی حاج قاسم سلیمانی در شکل‌گیری محور مقاومت و مدیریت توحیدی آن»، فصلنامه تخصصی مدرسه حکمرانی شهید بهشتی، ص 63-79.
    • عسگری، محمود) 1398(، «چارچوبی برای تبیین دیپلماسی دفاعی با تأکید بر دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامه دیپلماسی دفاعی، سال اول، شماره اول، ص 44- 59.
    • علی‌دوستی، قاسم و رحمتی، لیلا (1397)، «رابطه دیپلماسی دفاعی و سیاست خارجی»، مجله سیاست دفاعی، سال بیست و ششم، شماره 102، ص 105-138.
    • قهرمان­پور، رحمان (1385)، «اهداف و سطوح دیپلماسی دفاعی - مطالعه موردی ترکیه و مصر»، فصلنامه راهبرد دفاعی سال چهارم، ش 14، زمستان، ص 11-32.
    • قاسمی، فرهاد (1391)، «رهیافتی نظری بر دیپلماسی منطقه­ای، واحدهای تجدیدنظرطلب در گذار چرخۀ سیستمی قدرت»، فصلنامۀ روابط خارجی، سال چهارم، ش 4، ص22-39.
    • متقی، ابراهیم (1399)، «ارتش انقلابی و رویکرد هویتی در مکتب سردار سلیمانی»، دومین همایش مکتب شهید سلیمانی الگوی تربیت مدیران جهادی تمدن‌ساز.
    • متقی، ابراهیم و پوستین چی، زهره (1395)، «رهیافت‌ها و فرایندهای دیپلماسی دفاعی در راهبرد امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، تهران، مرکز تحقیقات راهبرد دفاعی.
    • مینایی، حسین؛ حاجیانی، ابراهیم؛ دهقان، حسین و جعفرزاده، پور فروزنده (1393)، «ارزیابی اثر فعالیت‌های مدیریت دانش بر دیپلماسی دفاعی»، فصلنامۀ راهبرد، شماره 72، ص 39-59.
    • مینایی، حسین؛ حاجیانی، ابراهیم؛ دهقان، حسین و جعفرزاده، پور فروزنده (1396)، «ارزیابی راهبرد دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران در وضعیت موجود»، فصلنامه راهبرد، سال 26 ، ش 83، ص 7-28.
    • متقی، ابراهیم و امینی، حسن­(1399)، «دیپلماسی انقلابی در الگوی رفتار منطقه­ای سردار سلیمانی»، دومین همایش مکتب شهید سلیمانی الگوی تربیت مدیران جهادی تمدن‌ساز.
    • یوسف‌وند، یعقوب؛ مهدیان، حسین و یوسف‌وند، ایوب (1399)، «نظم بحرانی و پیامدهای راهبرد دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران» مجله سیاست دفاعی، شماره 109، ص 113-137.

     

    ب. منابع انگلیسی

    • Asgari, Mahmoud (Winter-Spring 2012), Iran’s Defense Diplomacy, Discourse: An Iranian Quarterly, Vol. 10, No 1-2.
    • Cottey, A. (2013). Reshaping Defence Diplomacy: New roles for military cooperation and assistance (No. 365). Routledge.
    • Gates M, Roberts (2009), A Balanced Strategy: Reprogramming the Pentagon For a New Age .Foreign Affairs . Vol. 88. No. 1. Jan-Feb.
    • Koerner, Wolfgang (17 May 2006), Security Sector Reform: Defence Diplomacy, available at: http://www.parl.gc.ca/Content/LOP/research publications/prb0612-e.htm
    • Moubayed, Sami, (2020), "Hezbollah Sees an Opportunity in COVID-19", Central for Global Policy, July 15, 2020, Available at: https://cgpolicy.org /articles/hezbollah-sees-an-opportunity-in-covid-19/
    • Ofira, Selikter; Rezaei, Farhad, (2020), Iran, Revolution, and Proxy War, London: The Palgrave Macmillan.
    • Shea, Timothy (2005), Transforming Military Diplomacy, Joint Forces Quarterly, Issue Thirty-Eight.
    • Trump, Donald, (2018), "Trump: U.S. expenditures in Middle East have been 'a mistake", The Washington Post, Feb 12, 2018, Available at: https://www. google.com/url?sa=trump-us-expenditures-in-middle-east-have-been-a-mistake.
    • UK Ministry of Defense (Dec. 2000), Policy Paper, Paper no, 1: Defense Diplomacy, Director.
    • Venetis, Evangelos, (2011), The Rising power of Iran in the Middle East: Forming an axis with Iraq, Syria and Lebanon, ELIAMEP, Greece.