TY - JOUR ID - 2072 TI - ارزیابی فناوری: رویکردها، چالش‌ها، و حوزه‌ها JO - مطالعات بین‌ رشته‌ای دانش راهبردی JA - SMSNDS LA - fa SN - 2423-4621 AU - رضائیان دلوئی, محمدرضا AU - کازرونی, حنیف AD - استادیار و عضو هیئت علمی دانشگاه بیرجند، نخبه وظیفه سابق در دانشگاه عالی دفاع ملی AD - استادیار دانشگاه عالی دفاع ملی Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 13 IS - 50 (بهار 1402) SP - 111 EP - 87 KW - ارزیابی فناوری KW - رویکردهای ارزیابی فناوری KW - چالش‌های ارزیابی فناوری KW - حوزه‌های ارزیابی فناوری KW - مؤسسات بین‌المللی ارزیابی فناوری DO - N2 - ارزیابی فناوری پیامدهای ورود و گسترش فناوری‌ها را از جنبه‌های اجتماعی، فرهنگی، اخلاقی، و محیط‌زیستی بررسی می‌کند. هدف این پژوهش تعیین رویکردها و چالش‌ها و حوزه‌های ارزیابی فناوری بود. پژوهش جزو مطالعات توصیفی ـ تحلیلی با استفاده از روش فراترکیب و پیمایشی بود. ابتدا منابع موجود و مقالات پراستناد این حوزه انتخاب و مطالعه شد. سپس با انتخاب 10 سازمان‌ بین‌المللی ارزیابی فناوری و بررسی اخبار و تحلیل پروژه‌ها و دیگر منابع مرتبط با آن‌ها، رویکردها و چالش‌ها و حوزه‌های ارزیابی فناوری مورد تمرکزشان احصا گردید. بر اساس این دو دسته اطلاعات، پرسش‌نامه‌ای با 40 پرسش تدوین و توسط 31 خبره تکمیل و تحلیل شد. بر طبق مهم‌ترین نتایج حاصل از تحلیل پرسش‌نامه‌ها، انجام پژوهش‌های فرارشته‌ای، تعاملات بین‌بخشی و بین‌سازمانی، وضع قوانین برای ارزیابی فناوری، و تشکیل مؤسسه‌ای در ایران برای ارزیابی فناوری ضروری‌ است. در انتخاب روش ارزیابی فناوری، مهم‌ترین ملاحظه‌ها «جامع و مانع بودن» و «برآوردن اهداف» است. روش‌های مشارکتی و روش دلفی بهترین روش ارزیابی فناوری است. بر طبق نتایج، مشاهدۀ میدانی مناسب‌ترین روش بررسی نظر عامۀ مردم دربارۀ فناوری‌هاست. در ارزیابی فناوری، باید به پذیرش اجتماعی و تعارضات فناوری با جامعۀ سنتی، تأثیرات فناوری بر سلامت جامعه و حریم خصوصی و امنیت جامعه توجه شود. مهم‌ترین حوزه‌هایی که جمهوری اسلامی ایران در ارزیابی فناوری باید بر آن‌ها تمرکز کند عبارت‌‌اند از تأثیرات فناوری‌ها بر آلودگی هوا، سیاست‌های انرژی، هوش مصنوعی، امنیت سایبری، و شبکه‌های اجتماعی. UR - https://smsnds.sndu.ac.ir/article_2072.html L1 - https://smsnds.sndu.ac.ir/article_2072_82d42eb97444fbf297d51317114d606f.pdf ER -